80–89: Olgunlaşma ve Hasat Bu dönem, armut meyvesinin biyolojik olgunluğa ulaştığı ve hasada hazır hale geldiği evredir. Meyvede renk değişimi, aroma oluşumu, şeker birikimi ve dokusal yumuşama belirgindir. Aynı zamanda hasat zamanı ve depolama performansı bu dönemdeki fizyolojik olgunluk düzeyine bağlıdır.
Fizyolojik Süreçler
Süreç Açıklama
Nişasta parçalanması Amilaz aktivitesiyle nişasta şekerlere (sakkaroz, glikoz, fruktoz) dönüşür.
Klorofil yıkımı Kabuk rengi yeşilden sarı tonlara döner; karotenoidler ve flavonoidler ortaya çıkar.
Hücre duvarı parçalanması Pektinaz, selülaz ve poligalakturonaz gibi enzimlerin etkisiyle doku yumuşar.
Aroma bileşenlerinin sentezi Ester, alkol ve aldehit üretimi artar; meyve aromasını oluşturur.
Etilen sentezi Olgunlaşmayı tetikleyen ana hormondur (ACC sentaz ve ACC oksidaz artışı).
İklim ve Çevresel Etkiler
Faktör Etkisi
Sıcaklık 20–25 °C’de optimum olgunlaşma; yüksek sıcaklık meyveyi yumuşatır.
Işık Kabuk renginin gelişimi ve şeker sentezinde etkilidir.
Su stresi Aşırı kuraklık şeker birikimini azaltır.
Toprak nemi Hasat öncesi aşırı sulama çatlama riskini artırır.
Hormonel Değişimler
Hormon Değişim Etki
Etilen (C₂H₄) Ani artış Olgunlaşmayı hızlandırır, renk ve aroma oluşumunu tetikler.
ABA (Abscisik Asit) Artar Şeker birikimini destekler, olgunluk sinyali verir.
Auksin (IAA) Azalır Doku yumuşamasına izin verir.
Gibberellin (GA) Azalır Büyüme durur, olgunlaşma başlar.
Hasat Belirtileri
Kriter Gözlem
Kabuk rengi Yeşil tondan sarı-yeşile geçiş.
Nişasta indeksi 3–5 arası (çeşide göre değişir).
Sertlik 6–8 kg/cm² (hasat olgunluğu).
TAT (°Brix) %10–13 arası (çeşide bağlı).
Etilen üretimi Yavaş yavaş artar, depo koşullarına göre izlenir.
Bahçe Yönetimi ve Uygulama Önerileri
Uygulama Amaç
Hasat zamanı belirleme Optimum sertlik ve renk dönemi için nişasta testleri.
1-MCP veya Harvista uygulamaları Etilen üretimini baskılayarak raf ömrünü uzatır.
Kalsiyum takviyesi (CaCl₂) Doku sağlamlığını korur, depolama çürüklerini azaltır.
Yüzey kaplama / biyofilm uygulamaları Su kaybı ve solunumu yavaşlatır.
Soğuk zincir başlatma Hasattan hemen sonra 0–1 °C’de ön soğutma.
Riskler
Geç hasat: Yumuşama ve çürümeye yol açar.
Erken hasat: Lezzet ve aroma eksikliği, düşük raf ömrü.
Etilen kontrolsüzlüğü: Erken sararma ve dokusal bozulma.
Mekanik hasar: Taşınma sırasında ezilme ve renk bozulması.
