90–99: Hasat Sonrası ve Dinlenme Dönemi Bu dönem, hasadın tamamlanmasının ardından ağacın yeni sezona hazırlık yaptığı , yani karbon rezervlerini depo ettiği, yapraklarını döktüğü ve dormansiye girdiği dönemdir. Bitki, aktif büyümeden pasif metabolizmaya geçer ve tüm enerji kaynaklarını kök, gövde ve tomurcuklarda depolar.
Evrenin Alt Aşamaları (BBCH Kodları)
BBCH Kodu Tanım
90–91 Meyveler tamamen hasat edilmiştir.
92–94 Yapraklar yaşlanır, fotosentez azalır, besin geri taşınır.
95–97 Yaprak dökümü başlar, karbonhidrat depolaması artar.
98–99 Tam yaprak dökümü, bitki dormansiye girer.
Fizyolojik Süreçler
Süreç Açıklama
Fotosentez azalması Yapraklarda klorofil yıkımı ile birlikte karbon üretimi düşer.
Karbon rezerv taşınımı Glikoz ve nişasta, kök ve gövde dokularına taşınır.
Protein ve azot geri taşınımı Yapraklardan gövde ve köklere taşınır, gelecek yılın sürgünleri için depolanır.
Hormon dengesi değişimi ABA artışı ile büyüme tamamen durur, dormansi başlar.
Soğuk dayanıklılığın gelişimi Prolin, şekerler ve antioksidan enzimler artar.
İklim ve Çevresel Faktörler
Faktör Etkisi
Sıcaklık 5–15 °C arası ılıman koşullar rezerv oluşumunu destekler.
Soğuklama süresi Dormansi kırılması için çeşide göre 800–1400 saat gerekir.
Toprak nemi Aşırı kuraklık kök rezervini azaltır; hasat sonrası sulama yararlıdır.
Güneşlenme süresi Yaprak dökümüne kadar fotosentez için önemlidir.
Hormonel Değişimler
Hormon Değişim Etki
ABA (Abscisik Asit) Artar Dormansiyi başlatır, soğuk dayanıklılığı sağlar.
Gibberellin (GA) Azalır Büyüme baskılanır.
Sitokinin Düşer Hücre bölünmesi durur.
Etilen Artar Yaprak dökümünü tetikler.
Bahçe Yönetimi ve Uygulama Önerileri
Uygulama Amaç
Hasat sonrası sulama Köklerin karbon ve azot depolamasını destekler.
Yaprak analizine göre son besleme (K, Zn, B) Rezerv mineral depolamasını güçlendirir.
Yaprak dökümünden sonra bordo bulamacı Mantar patojenlerine karşı koruyucu bariyer.
Budama artıkları ve meyve artıkları temizliği Bakteri ve mantar inokulumunu azaltır.
Kışa hazırlık (gövde badanası, don önlemleri) Soğuk zararını önler.
Riskler
Erken yaprak dökümü: Besin geri taşınması yetersiz olur, ertesi yıl zayıf tomurcuk gelişimi.
Aşırı azotlu besleme: Dormansi gecikir, don zararı riski artar.
Yetersiz sulama: Kök rezervleri azalır, çiçeklenme gücü düşer.
Budama gecikmesi: Dinlenme dönemi dengesini bozar.
Fizyolojik Hazırlık Hasat sonrası dönem, ağacın bir sonraki sezonun temelini attığı evredir.
Köklerde nişasta ve amino asit birikimi artar.
Tomurcuklar soğuklama süresi boyunca dinlenir.
Enzim düzeyleri düşer, solunum minimuma iner.
