İklim ve Çevresel Faktörler
Armut yetiştiriciliğinde iklim ve çevresel faktörler, hem ağaç gelişimini hem de meyve kalitesini belirleyen en kritik unsurlardır. Armut türleri genel olarak ılıman iklim bitkileridir; ancak çeşitlerin soğuklama ihtiyacı, sıcaklık toleransı ve kuraklığa dayanımı farklılık gösterebilir.
Sıcaklık
Faktör
Optimum Değer
Etki
Büyüme Dönemi Sıcaklığı
20–28 °C
En iyi fotosentez, meyve gelişimi.
Çiçeklenme Dönemi
12–18 °C
Polen canlılığı ve tozlaşma için ideal.
Soğuklama İhtiyacı
800–1.200 saat (0–7 °C altında)
Dinlenme sonrası düzgün göz açılımı sağlar.
Don Zararı
-2 °C (çiçek), -4 °C (meyve)
Erken bahar donları büyük kayıplar oluşturur.
Yüksek Sıcaklık (>35 °C)
Hücre zarları bozulur, güneş yanıklığı artar.
Özellikle hasada yakın dönemde kalite kaybı.
Yağış ve Sulama
Faktör
İdeal Durum
Sorun
Yıllık Yağış
600–800 mm
Kurak bölgelerde mutlaka damla sulama gerekir.
Düzensiz Yağış
Çiçeklenme ve hasat döneminde zararlıdır.
Çatlama, mantar enfeksiyonları.
Sulama Sıklığı
Haftada 1–2 kez, 60–80 cm derinliğe kadar
Yüzeysel sulama kök gelişimini engeller.
Rüzgar ve Hava Sirkülasyonu
Faktör
Etkisi
Önlem
Kuvvetli Rüzgarlar
Çiçek ve meyve dökümü, dallarda kırılma.
Rüzgar kıran bitkiler veya ağ sistemleri.
Zayıf Hava Sirkülasyonu
Mantar ve bakteriyel hastalık riski artar.
Taç şekillendirmesi ve budama.
Işık ve Güneşlenme
Faktör
Etkisi
Yüksek Işık Yoğunluğu
Renklenme, şeker birikimi ve aroma gelişimi artar.
Gölgeli Alanlar
Sürgün zayıflar, meyve boyu ve rengi düşer.
Aşırı Işık ve Sıcaklık Kombinasyonu
Güneş yanıklığı riski.
Rakım ve Eğim
Faktör
Etki
Rakım (300–1.200 m)
Düşük rakımda erken, yüksek rakımda geç olgunlaşma.
Eğimli Arazi
Don tehlikesi az, drenaj iyi.
Vadi Tabanları
Don çukuru riski yüksek.
Toprak Özellikleri
Faktör
İdeal Aralık
Etki
Toprak pH’sı
6.0–7.5
Besin alımı dengede.
Organik Madde
≥ 2%
Su tutma ve mikrobiyal aktivite artar.
Drenaj
İyi drenaj şart
Phytophthora riskini azaltır.
Kireç Oranı
Orta düzey (2–6%)
Aşırısı Fe, Zn alımını engeller.
Çevresel Stres Faktörleri
Stres
Sonuç
Önlem
Kuraklık Stresi
Hücre basıncı düşer, küçük meyve.
Organik madde ve düzenli sulama.
Tuz Stresi
Yaprak yanıkları, verim düşüklüğü.
Tuzsuz su, kükürt veya kalsiyum destekleri.
Sıcaklık Şoku
Çiçek ve genç meyvelerde dökülme.
Yaprak koruyucular, gölgeleme fileleri.
Hava Kirliliği (SO₂, O₃)
Fotosentez azalır, yaprak lekeleri.
Şehir yakınında hassas çeşitlerden kaçınılmalı.
Adaptasyon ve Çevreye Uyum
Ankara Armutu → Soğuğa dayanıklı, geç çiçeklenir.
Santa Maria → Ilıman iklim sever, düşük soğuklama ihtiyacı.
Deveci → Sıcak ve nemli bölgelerde iyi performans.
Williams → Yüksek rakım ve serin bölgelerde aromatik kalite.
