Külleme hastalığını Blumeria graminis f.sp. hordei adlı zorunlu parazit fungus oluşturur. Sadece arpa bitkilerinde enfeksiyon yapar ve konidiler aracılığıyla hızla yayılır. Fungusun miselyumları bitki yüzeyinde gelişir, besinini epidermis hücrelerinden haustoryumlar aracılığıyla alır.
Cinsel dönemde kleistotesyumlar (kapalı meyve yapıları) oluşur. Bu yapılar, uygun koşullarda askosporları serbest bırakarak ilkbaharda birincil enfeksiyonu başlatır.
Zarar Şekli ve Ekonomik Önemi
Külleme, arpa yapraklarında fotosentez yüzeyini azaltarak verim kaybına neden olur. Şiddetli enfeksiyonlarda sapa taşabilir ve dane dolumunu olumsuz etkiler. Zararları:
Verimde %30–40’a kadar düşüş.
Bin dane ağırlığında azalma.
Protein ve kalite değerlerinde bozulma.
Belirtiler ve Tanılama Kriterleri
Yaprak, sap ve kılçık yüzeylerinde beyaz-gri unumsu mantar tabakaları.
İlerleyen dönemlerde bu tabakalar kahverengileşir ve kurur.
Mikroskop altında konidioforlar ve eliptik konidiler görülür.
Tanılama gerektiğinde moleküler (PCR) yöntemlerle doğrulanabilir.
Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri
Faktör
Uygun Aralık / Durum
Etkisi
Sıcaklık
15–22°C
En hızlı gelişim aralığı
Bağıl nem
%95 ve üzeri
Enfeksiyon artışı
Ekim sıklığı
Yoğun ekim
Mikroklima nemini artırır
Azot fazlalığı
Yüksek
Duyarlılığı artırır
Rüzgarsız hava
-
Spor yayılımını kolaylaştırır
Kültürel Mücadele Önlemleri
Dayanıklı veya toleranslı çeşitlerin seçilmesi.
Enfekte bitki artıkları toprağa gömülmeli veya yakılmalı.
Dengeli gübreleme, aşırı azottan kaçınılmalı.
Hava sirkülasyonunu artıran ekim sıklığı.
Arpa ardışık ekiminden kaçınma (rotasyon).
Kimyasal Mücadele
İlk belirtiler görülür görülmez ilaçlamaya başlanmalı ve hastalık şiddeti ile fenolojik dönem dikkate alınmalıdır.
