Bilgi Bankası

Büyük Arpa Yaprak Biti (Sitobion avenae)

Büyük arpa yaprak biti, 2–3 mm boyunda, yeşilimsi veya sarımsı renkte, armut biçimli vücut yapısına sahip bir yaprak biti türüdür. Kanatlı ve kanatsız formları bulunur. Kışı genellikle yumurta döneminde geçirir. İlkbaharda çıkan nimfler hızla çoğalarak koloniler oluşturur. Dişiler partenogenetik olarak ürer ve yılda 10–15 döl verebilir. Gelişme için en uygun sıcaklık 18–25 °C’dir. 30 °C’nin üzerinde gelişme yavaşlar.


Zarar Şekli

Bitkilerin yaprak, sap ve başak kısımlarında özsuyu emerek beslenir.
Emgi sonucunda yapraklarda sararma, kıvrılma ve büyüme geriliği görülür.
Başak döneminde yoğun bulaşmada taneler dolmaz, verim kaybı %30–70’e ulaşabilir.
Salgıladığı bal özü nedeniyle yüzeylerde fumajin gelişir.
Ayrıca Arpa Sarı Cücelik Virüsü (BYDV)’nün önemli vektörlerinden biridir.


Konukçuları

Başlıca konukçuları arpa, buğday, yulaf ve çavdardır.

Yabancı otlar arasında Agropyron repens, Poa annua, Avena fatua ve Lolium perenne üzerinde de gelişebilir.
En çok arpa ve yulaf üzerinde yoğunluk gösterir.


Kimyasal Olmayan Mücadele

  • Erken ekimden kaçınılmalı, uygun ekim zamanı seçilmelidir.

  • Dayanıklı ve sağlam yaprak yapısına sahip çeşitler tercih edilmelidir.

  • Tarlada yabancı ot mücadelesi düzenli yapılmalıdır.

  • Dengeli gübreleme uygulanmalı, özellikle fazla azot kullanımından kaçınılmalıdır.

  • Biçim sonrası anız yönetimiyle kışlayan populasyon azaltılabilir.


Biyoteknik Mücadele

  • Sarı yapışkan tuzaklar kullanılarak popülasyon takibi yapılabilir.

  • Reflektif yüzeyli (örneğin alüminyum renkli) malç uygulamaları, yaprak bitlerinin inişini azaltabilir.

  • Popülasyon yoğunluğu artmadan erken tespit, entegre mücadelede kritik öneme sahiptir.


Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanlar arasında uğur böcekleri (Coccinella septempunctata, Adalia bipunctata), yeşil avcılar (Chrysoperla carnea), sinek larvaları (Episyrphus balteatus), parazitoid yaban arıları (Aphidius ervi, Praon volucre) ve entomopatojen mantarlar (Beauveria bassiana, Pandora neoaphidis) bulunur.
Bu faydalı organizmalar korunmalı, gereksiz insektisit kullanımı sınırlandırılmalıdır.


Kimyasal Mücadele

Mücadele eşiği, bitki başına ortalama 10–15 yaprak biti veya başak başına 2–3 yaprak biti olduğunda aşılır.
Uygulama, başaklanma öncesi–süt olum döneminde yapılmalıdır.
İlaçlama sabah erken veya akşam saatlerinde, rüzgarsız havalarda gerçekleştirilmelidir.
Aynı etki grubundaki (IRAC kodu) ilaçlar art arda kullanılmamalıdır.


Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde IRAC Kodu Etkisi Açıklama
Acetamiprid 4A Sistemik, temas ve mide etkili Neonicotinoid grubundandır; uzun kalıcılığa sahiptir.
Flonicamid 29 Emgi durdurucu Beslenmeyi hızla keser, virüs bulaşmasını önler.
Pymetrozine 9B Emgi önleyici Virüs vektörlüğünü sınırlar.
Thiamethoxam 4A Sistemik Yaprak ve tohum ilaçlamasında etkilidir.
Imidacloprid 4A Sistemik Direnç yönetimi dikkate alınmalıdır.
Lambda-cyhalothrin 3A Temas ve mide etkili Hızlı etki gösterir, kısa süreli kalıcılığa sahiptir.
Spirotetramat 23 Çift yönlü sistemik Nimf ve ergin evrede etkilidir.
Sulfoxaflor 4C Sistemik, yeni nesil Dirençli popülasyonlara karşı alternatiftir.

Entegre Mücadele Önerisi

  • Tarlalarda düzenli gözlem yapılmalı, eşik değerler dikkate alınmalıdır.

  • Doğal düşman varlığında kimyasal müdahale geciktirilmelidir.

  • Azotlu gübrelemeden kaçınılmalı, dengeli bitki gelişimi sağlanmalıdır.

  • İlaç rotasyonu ile direnç oluşumu önlenmelidir.

  • Erken dönemlerde tarlanın kenar bölgelerinde lokal ilaçlama yapılabilir.


İlaç Önerileri