Bilgi Bankası

Yeşil Yaprak Biti (Schizaphis graminum)

Tanım ve Yaşayışı

Yeşil yaprak biti, 1.5–2.0 mm boyunda, açık yeşil renkte ve vücudu armut biçimli bir afiddir.
Sifonları (vücudun arka kısmındaki iki tüp) kısa ve koyu uçludur. Kanatlı (alate) ve kanatsız (aptera) formları vardır.

Kışı genellikle kışlık buğday veya arpa alanlarında nimf veya ergin formda geçirir.
İlkbaharda popülasyon hızla artar, yaz aylarında kanatlı formlar oluşur ve yeni bitkilere yayılır.
Yılda 10–15 döl verebilir. Gelişme için optimum sıcaklık 20–25 °C’dir.

Zarar Şekli

  • Bitkilerin yaprak, sap ve bazen başak kısımlarında özsuyu emer.

  • Emgi sonucu yapraklarda sararma, morarma ve kıvrılma meydana gelir.

  • Şiddetli zararlanmada yapraklar kurur, bitki fotosentez yapamaz hale gelir.

  • Ayrıca bitkilerin virüslere duyarlılığını artırır ve BYDV (Arpa Sarı Cücelik Virüsü)’nü taşıyabilir.

  • Erken dönem bulaşmalarda bitkiler bodur kalır, verim kaybı %30–60’a ulaşabilir.

Konukçuları

  • Başlıca konukçular: Buğday, arpa, yulaf, çavdar, mısır, sorgum ve bazı yabani ot türleri (Echinochloa, Lolium, Avena, Poa).

  • Özellikle sıcak ve kurak bölgelerde yoğun popülasyonlar oluşturur.

Kimyasal Olmayan Mücadele

  • Uygun ekim zamanı seçilmeli, çok erken ekimden kaçınılmalıdır.

  • Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalı, dengeli besleme yapılmalıdır.

  • Yabancı ot kontrolü düzenli yapılmalıdır.

  • Hasat sonrası tarlalar sürülmeli, kışlamayı engellemek için anız iyi yönetilmelidir.

  • Dayanıklı veya toleranslı tahıl çeşitleri tercih edilmelidir.

Biyoteknik Mücadele

  • Sarı yapışkan tuzaklar popülasyon yoğunluğunun izlenmesinde kullanılabilir.

  • Reflektif yüzeyli malç veya sıra arası uygulamalar, zararlının inişini azaltır.

  • BYDV riskinin yüksek olduğu bölgelerde, erken dönem populasyon takibi yapılmalıdır.

Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanları popülasyonu baskı altında tutar.
En yaygın doğal düşman grupları ve etkileri:

Grup Tür Etki Şekli
Parazitoidler Lysiphlebus testaceipes, Aphidius colemani Bitin içine yumurta bırakır, mumiyeleşme oluşturur.
Predatörler Coccinella septempunctata, Adalia bipunctata, Chrysoperla carnea Nimf ve erginleri tüketir.
Sinek larvaları Episyrphus balteatus Kolonilerde hızlı tüketim sağlar.
Entomopatojen mantarlar Beauveria bassiana, Lecanicillium lecanii Yüksek nem koşullarında etkili olur.

Doğal düşman popülasyonlarını korumak için geniş spektrumlu insektisitlerin gereksiz kullanımından kaçınılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Eşik değer; yaprak başına ortalama 10–15 afid veya başak başına 2–3 afid olduğunda aşılır.
İlaçlama, başaklanma öncesi veya süt olum döneminde yapılmalıdır.
Rüzgarsız ve serin saatlerde (sabah veya akşam) ilaçlama yapılması önerilir.
Direnç yönetimi için aynı IRAC grubundaki etken maddeler art arda kullanılmamalıdır.

Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde IRAC Kodu Etkisi Açıklama
Acetamiprid 4A Sistemik, temas ve mide etkili Neonicotinoid grubundandır, uzun kalıcılığa sahiptir.
Thiamethoxam 4A Sistemik Yaprak ve tohum ilaçlamasında etkilidir.
Flonicamid 29 Emgi durdurucu Beslenmeyi kısa sürede durdurur.
Pymetrozine 9B Emgi önleyici Virüs taşınmasını engeller.
Imidacloprid 4A Sistemik Dirence karşı dikkatli kullanılmalıdır.
Spirotetramat 23 Çift yönlü sistemik Nimf ve ergin evrede etkilidir.
Sulfoxaflor 4C Sistemik, yeni nesil Dirençli populasyonlara karşı alternatiftir.
Lambda-cyhalothrin 3A Temas ve mide etkili Hızlı öldürücü etkiye sahip, kısa kalıcılıklıdır.

Entegre Mücadele Önerisi

  • Haftalık gözlemlerle popülasyon değişimi takip edilmelidir.

  • Doğal düşman varlığında kimyasal mücadele ertelenmelidir.

  • Azotlu gübreleme sınırlı yapılmalı, bitki dengesi korunmalıdır.

  • Eşik değer aşıldığında hedefe yönelik insektisit kullanılmalı, rotasyon yapılmalıdır.

  • Yabancı ot temizliği ve ekim nöbeti ile kışlama kaynakları azaltılmalıdır.

İlaç Önerileri