Bilgi Bankası

Çekirgeler (Acrididae spp.)

Tanım ve Yaşayışı

Çekirgeler (Acrididae familyası) genellikle 1,5–6 cm boyunda, güçlü arka bacaklara sahip, zıplayarak ve uçarak hareket eden ortopter türleridir.
Vücut renkleri genellikle yeşil, kahverengi veya gri tonlarındadır, bu da onların çevreyle kamuflajını sağlar.

Yaşayışı:

  • Yumurtalarını genellikle toprağın 2–10 cm derinliğine kümeler halinde bırakırlar.

  • Yumurtalar kışı bu formda geçirir ve ilkbaharda nimfler çıkar.

  • Nimfler 5–6 dönem geçirip ergin hale gelirler.

  • Uygun koşullarda yılda bir nesil, sıcak bölgelerde bazen iki nesil verebilirler.

  • Nisan–Haziran arası yoğunluk artar; Temmuz–Ağustos döneminde en fazla zararı yaparlar.

Zarar Şekli

  • Ergin ve nimfler, bitkilerin yaprak, sap ve başak kısımlarını kemirir.

  • Arpada özellikle genç sürgün ve yaprakların yenmesi sonucu fotosentez azalır.

  • Şiddetli zarar durumunda tarlalar tamamen çıplak kalabilir.

  • Başaklanma döneminde taneler yenilerek doğrudan verim kaybı meydana gelir.

  • Popülasyon yoğunluğu yüksek olduğunda “sürü çekirge” oluşabilir ve birkaç saat içinde büyük alanlar tahrip olabilir.

Konukçuları

  • Tahıllar: Arpa, buğday, yulaf, mısır

  • Diğer bitkiler: Yonca, baklagiller, ayçiçeği, sebzeler

  • Çekirgeler polifag (çok konukçulu) zararlılardır.

  • Arpa tarlalarında genellikle Calliptamus italicus, Dociostaurus maroccanus ve Locusta migratoria türleri yaygındır.

Kimyasal Olmayan Mücadele

  • Toprak işlemesi (derin sürüm) sonbaharda yapılmalı, yumurtalar tahrip edilmelidir.

  • Anız yakılması önerilmez, ancak tarla temizliği ve erken sürüm etkilidir.

  • Ekim nöbeti uygulanmalı; tahıllar ardışık ekilmemelidir.

  • Erken ekim ve hızlı gelişen çeşitler tercih edilmelidir.

  • Tarlada yabancı ot kontrolü yapılmalı, çekirgelerin beslenme alanı daraltılmalıdır.

Biyoteknik Mücadele

  • Kitle izleme ve erken uyarı sistemleri kurulmalıdır.

  • Yumurta alanları (yumurta ocakları) belirlenmeli ve erken dönemde mekanik müdahale yapılmalıdır.

  • Saha gözlemleri, özellikle nisan ayında nimf çıkışı döneminde haftalık yapılmalıdır.

  • Ekonomik zarar eşiği:

    • m²’de 8–10 nimf veya

    • m²’de 2–3 ergin tespit edildiğinde mücadele başlatılmalıdır.

Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanlar, çekirge populasyonlarının doğal dengesini sağlar.

Grup Tür Etki Şekli
Parazitoid sinekler Blaesoxipha spp. (Sarcophagidae) Nimf ve ergin evreleri parazitleyerek öldürür.
Predatör kuşlar Sturnus vulgaris (Sığırcık), Corvus corone (Karga) Popülasyonu baskı altında tutar.
Predatör böcekler Carabidae, Staphylinidae familyaları Yumurtaları ve küçük nimfleri yer.
Entomopatojen mantarlar Metarhizium anisopliae, Beauveria bassiana Yüksek nemli koşullarda popülasyonu düşürür.
Mikrosporidia Nosema locustae Yalnızca çekirgelerde enfeksiyon yapar; biyolojik preparatlar halinde kullanılabilir.

Doğal düşmanların korunması için kimyasal mücadele yalnızca yoğun populasyonlarda uygulanmalıdır.

Kimyasal Mücadele

  • Mücadele nimflerin henüz erken dönemlerinde (1.–3. nimf evresi) yapılmalıdır.

  • Uygulama sabah erken veya akşamüstü saatlerinde, rüzgarsız havalarda yapılmalıdır.

  • Yumurta açılımı tamamlanmadan önce toplu ilaçlama yapılır.

  • Aynı IRAC grubundaki etken maddeler tekrarlanmamalıdır.

Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde IRAC Kodu Etkisi Açıklama
Deltamethrin 3A Temas ve mide etkili Hızlı etkili, kısa kalıcılıklı.
Lambda-cyhalothrin 3A Temas ve mide etkili Nimf ve ergin evrede etkilidir.
Cypermethrin 3A Temas etkili Geniş alan uygulamalarında kullanılabilir.
Chlorpyrifos-ethyl 1B Sistemik olmayan Yumurtadan çıkan nimflerde etkilidir.
Diflubenzuron 15 Büyüme düzenleyici Nimf gelişimini engeller, biyolojik uyumludur.
Fipronil 2B Temas ve mide etkili Düşük dozlarda yüksek öldürücü etkiye sahiptir.
Spinosad 5 Biyolojik kökenli Doğal düşmanlara nispeten uyumlu alternatiftir.

Entegre Mücadele Önerisi

  • Tarla kenarları ve yumurta ocakları düzenli izlenmelidir.

  • Kimyasal mücadele yalnızca ekonomik zarar eşiği aşıldığında uygulanmalıdır.

  • Doğal düşmanlar korunmalı, erken dönemde biyolojik preparatlar (örneğin Nosema locustae veya Metarhizium anisopliae) kullanılmalıdır.

  • Her yıl farklı etki mekanizmasına sahip ilaçlar seçilerek direnç oluşumu önlenmelidir.

  • Kültürel ve biyoteknik yöntemler bir arada uygulanmalıdır.

İlaç Önerileri