Bilgi Bankası

Kınalı Böcek (Aelia spp. – Kımıl)

Tanım ve Yaşayışı

Kımıl olarak bilinen Aelia spp., Hemiptera takımının Pentatomidae familyasına ait bir zararlılar grubudur.
Erginler 6–8 mm uzunluğunda, oval ve sert kabuklu, sarımsı–kahverengi (kınalı) renkte olup vücutları üzerinde ince, koyu kahverengi çizgiler bulunur.

Yaşayışı:

  • Kışı dağlık alanlarda, taş altlarında, bitki artıklarında ergin halde geçirir.

  • İlkbaharda (Mart–Nisan) hava sıcaklığı 15 °C’nin üzerine çıktığında tarlalara göç eder.

  • Dişiler yumurtalarını genellikle yaprakların alt yüzüne 12–14’lü sıralar halinde bırakır.

  • Yumurtadan çıkan nimfler 5 dönem geçirir, gelişme süresi yaklaşık 25–30 gündür.

  • Yılda bir döl (monovoltin) verir.

  • Temmuz ayında olgunlaşan erginler yeniden dağlık kışlama alanlarına göç eder.


Zarar Şekli

  • Ergin ve nimfler bitkilerin özsuyunu emer, özellikle yaprak, sap ve başak kısımlarında zarar verir.

  • Emgi sonucu sarı leke ve beyaz başak oluşumu görülür.

  • Dane döneminde yapılan emgilerde nişasta ve protein yapısı bozulur, taneler buruşur.

  • Bu nedenle kımıl zararı, arpa ve buğdayda kalite kaybına neden olur.

  • Kımıl emgisi sonucu oluşan enzimatik bozulmalar, una yapışkanlık kazandıran glüteni parçalayarak ekmeklik ve maltlık kaliteyi düşürür.

  • Popülasyon yoğunluğu yüksek yıllarda verim kaybı %40–80’e kadar çıkabilir.


Konukçuları

  • Tahıllar: Arpa, buğday, yulaf, çavdar

  • Yabancı otlar: Aegilops spp., Lolium spp., Bromus spp., Hordeum murinum

  • Özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerdeki tahıl alanlarında yaygındır.


Kimyasal Olmayan Mücadele

  • Hasat sonrası tarlalar sürülmeli, kışlamaya giden erginler toprak altında öldürülmelidir.

  • Yabancı ot mücadelesi yapılmalı, zararlının alternatif besin kaynakları ortadan kaldırılmalıdır.

  • Anız yakılmamalı, ancak erken sürüm yapılmalıdır.

  • Ekim zamanı doğru belirlenmeli, erken ekimden kaçınılmalıdır.

  • Kışlak bölgelerde sünelerle birlikte kımıl populasyonları da izlenmelidir.


Biyoteknik Mücadele

  • Feromon tuzakları kullanılarak tarlalara iniş zamanı ve popülasyon yoğunluğu tespit edilebilir.

  • Sürvey çalışmaları, özellikle nisan sonu–mayıs başında, nimf yoğunluğunu belirlemek için yapılmalıdır.

  • Ekonomik zarar eşiği: m²’de 1–2 nimf veya ergin görüldüğünde kimyasal mücadele gerekebilir.

  • Bakanlık standartlarına göre “Kımıl ve Süne Sürveyleri” birlikte yürütülür.


Biyolojik Mücadele

Kımıl popülasyonlarını doğal denge içinde tutan birçok yararlı organizma bulunur.

Grup Tür Etki Şekli
Yumurta parazitoidleri Trissolcus semistriatus, Telenomus chloropus Yumurtaları parazitleyerek kımıl neslini baskılar.
Predatör böcekler Nabis spp., Orius spp., Chrysoperla carnea Nimf ve erginleri tüketir.
Entomopatojen mantarlar Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae Uygun nem koşullarında nimf ve erginlerde ölüm oluşturur.

Doğal düşmanların korunması için geniş spektrumlu insektisitlerden kaçınılmalı ve biyolojik denge gözetilmelidir.


Kimyasal Mücadele

  • Nimflerin 2. ve 3. dönemlerinde ilaçlama yapılmalıdır (ilk nimf çıkışından yaklaşık 7–10 gün sonra).

  • Popülasyon yoğunluğu m²’de 1–2 nimf olduğunda kimyasal mücadele başlatılabilir.

  • Uygulama sabah erken veya akşamüstü saatlerinde yapılmalıdır.

  • Aynı etki grubundaki (IRAC kodu) ilaçlar art arda kullanılmamalıdır.


Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde IRAC Kodu Etkisi Açıklama
Lambda-cyhalothrin 3A Temas ve mide etkili Ergin ve nimf evrelerinde hızlı etki sağlar.
Deltamethrin 3A Temas etkili Kısa kalıcılıklı, çevre dostu kullanım.
Cypermethrin 3A Temas ve mide etkili Geniş alan ilaçlamaları için uygundur.
Chlorpyrifos-ethyl 1B Solunum ve temas etkili Nimf yoğunluğunda etkilidir.
Beta-cyfluthrin 3A Temas etkili Yüksek öldürücü güce sahip, hızlı etkilidir.
Esfenvalerate 3A Temas etkili Kısa sürede öldürür, erken nimf döneminde etkilidir.
Spinosad 5 Biyolojik kökenli Doğal düşmanlarla uyumludur, düşük kalıntı riski taşır.

Entegre Mücadele Önerisi

  • Tarlalarda düzenli gözlem yapılmalı, eşik değer aşıldığında müdahale edilmelidir.

  • Doğal düşman varlığı dikkate alınmalı, gereksiz kimyasal uygulamalardan kaçınılmalıdır.

  • Kültürel önlemler (toprak işleme, erken hasat, yabancı ot kontrolü) mutlaka uygulanmalıdır.

  • Her yıl farklı IRAC grubundaki ilaçlarla rotasyon yapılmalı, direnç riski azaltılmalıdır.

  • Süne ve kımıl mücadelesi birlikte planlanmalıdır, çünkü aynı dönemlerde faal olurlar.


İlaç Önerileri