Bilgi Bankası

Tel Kurtları (Agriotes spp.)

Tanım ve Yaşayışı

Tel kurtları, Elateridae (Kıvılcım Böcekleri) familyasına ait Agriotes cinsine mensup böceklerin larva evresidir.
Erginleri “kıvılcım böceği” veya “klik böceği” olarak bilinir; 6–10 mm uzunluğunda, kahverengi-siyah renkli ve uzun yapılıdır.

Yaşayışı:

  • Larvalar 3–5 yıl toprak içinde yaşar ve esas zararı bu dönemde verir.

  • Yumurtalar toprak yüzeyine veya hemen altına bırakılır.

  • Yumurtadan çıkan larvalar, köklerle beslenir; toprakta 30–50 cm derinliğe kadar inebilir.

  • Kışı toprakta larva veya pupa halinde geçirir.

  • Erginler ilkbaharda (nisan–mayıs) çıkar, yumurta bırakırlar.

  • Yılda bir nesil verir, ancak larvalar çok yıllık gelişim gösterdiği için zarar sürek­lidir.

Zarar Şekli

  • Arpa, buğday, mısır, ayçiçeği gibi bitkilerin tohum, çim, kök ve kök boğazını kemirir.

  • Fidelerde çimlenme oranı düşer, toprak yüzeyine çıkamadan kururlar.

  • Bitkilerde sararma, zayıf gelişme ve seyrek çıkış görülür.

  • Özellikle arpa ekimlerinde genç bitkiler kolayca kopar veya toprak altından kesilir.

  • Yoğun popülasyonlarda tarlalar yeniden ekim gerektirecek kadar zarar görebilir.

Konukçuları

  • Tahıllar: Arpa, buğday, yulaf, mısır

  • Diğer konukçular: Şeker pancarı, ayçiçeği, patates, yonca

  • Ayrıca birçok yabancı ot türü (özellikle Poaceae familyası) larvaların beslenmesine olanak sağlar.

Kimyasal Olmayan Mücadele

  • Hasat sonrası derin sürüm yapılmalı, yumurta ve larvalar açığa çıkarılmalıdır.

  • Ekim nöbeti uygulanmalı; arpa veya buğday ardına tekrar tahıl ekilmemelidir.

  • Organik madde bakımından yüksek, nemli alanlar tel kurdu için elverişlidir; bu tip arazilerde dikkatli olunmalıdır.

  • Toprak nemi yönetimi: Tarlada aşırı sulamadan kaçınılmalı, toprağın sürekli nemli kalması engellenmelidir.

  • Temiz tohum ve sağlıklı fide kullanılmalıdır.

  • Hasattan sonra bitki artıkları tarlada bırakılmamalıdır.

Biyoteknik Mücadele

  • Tel kurtlarının izlenmesi için feromon tuzakları kullanılabilir.

  • Özellikle Agriotes lineatus, A. obscurus ve A. sputator türleri için ticari feromon tuzakları mevcuttur.

  • Tuzaklar ilkbahar döneminde (mart sonu–nisan) yerleştirilir.

  • Eşik değer: m²’de 2–3 larva veya 1 feromon tuzağında 10 ergin tespit edilirse mücadele gereklidir.

Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanları, toprakta yaşayan biyolojik ajanlardır.

Grup Tür Etki Şekli
Entomopatojen nematodlar Steinernema feltiae, Heterorhabditis bacteriophora Larvalarda enfeksiyon oluşturur, biyolojik kontrol sağlar.
Entomopatojen mantarlar Metarhizium anisopliae, Beauveria bassiana Toprakta temas yoluyla larvaları enfekte eder.
Predatör böcekler Carabidae familyası üyeleri Tel kurtlarını aktif olarak avlar.
Kuşlar Corvus corone, Sturnus vulgaris Tarla yüzeyindeki larvaları tüketir.

Doğal düşman varlığını korumak için geniş spektrumlu insektisitler kullanılmamalıdır.

Kimyasal Mücadele

  • Kimyasal mücadele genellikle tohum ilaçlaması veya toprak uygulaması şeklinde yapılır.

  • Mücadele, özellikle önceki yıllarda tel kurdu yoğunluğu yüksek olan tarlalarda uygulanmalıdır.

  • Ekim öncesi toprakta örnekleme yapılarak larva yoğunluğu belirlenmelidir.

  • m²’de 2–3 larva bulunması ekonomik zarar eşiği olarak kabul edilir.

Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde IRAC Kodu Etkisi Açıklama
Chlorpyrifos-ethyl 1B Temas ve mide etkili Tohum çevresinde uzun süre kalıcılığa sahiptir.
Fipronil 2B Temas ve mide etkili Tohum ilaçlamasında etkili, düşük dozda güçlü etki sağlar.
Lambda-cyhalothrin 3A Temas etkili Toprak ilaçlamasında kullanılabilir.
Tefluthrin 3A Buhar fazında etkili Tel kurtlarına karşı toprakta aktif kalır.
Imidacloprid 4A Sistemik Tohum ilaçlamalarında tercih edilir, çimlenme dönemini korur.
Thiamethoxam 4A Sistemik Tohum ve toprak uygulamalarında kullanılır.
Clothianidin 4A Sistemik Tohum ilaçlamasında uzun süreli koruma sağlar.

Entegre Mücadele Önerisi

  • Öncelikle toprakta örnekleme yapılarak larva yoğunluğu tespit edilmelidir.

  • Eşik değerin altında ise kimyasal mücadeleye gerek yoktur.

  • Tohum ilaçlaması, biyolojik ve kültürel önlemlerle birlikte uygulanmalıdır.

  • Her yıl aynı kimyasal grubun kullanılmasından kaçınılmalı, rotasyon yapılmalıdır.

  • Toprak nemi dengede tutulmalı; aşırı sulama ve organik kalıntı birikimi önlenmelidir.

İlaç Önerileri