Kök bozucu kurtlar, Elateridae familyasına ait böceklerin larva evresinde zararlı olan türlerdir.
Bu familyada yer alan Agriotes lineatus, Agriotes obscurus, Selatosomus latus gibi türler, tahıl alanlarında özellikle arpa ve buğdayda ekonomik zarar oluşturur.
Erginler genellikle 6–10 mm uzunluğunda, kahverengi–siyah renkli, uzun ve dar vücutludur. Halk arasında “klik böceği” olarak bilinir; sırtüstü kaldığında kendini “klik” sesiyle düzeltir.
Larvalar (kök bozucu kurtlar) 2–3 cm uzunluğunda, sert dış iskeletli, sarımsı kahverengi, ince ve silindirik gövdeli yapıya sahiptir.
Yaşayışı:
Yumurtalar yaz başında toprağa bırakılır.
Larvalar toprakta 3–5 yıl yaşar; bu dönemde asıl zararı yaparlar.
Kışı toprakta larva halinde geçirirler.
Gelişme tamamlanınca toprakta pupa olur, erginler yaz aylarında çıkar.
Yılda bir nesil, fakat çok yıllık yaşam döngüsü nedeniyle sürekli zarar görülür.
Zarar Şekli
Larvalar, kök ve kök boğazı dokularını kemirerek bitkinin su ve besin alımını engeller.
Fideler kurur, solar veya toprak yüzeyinden kopar.
Arpada çimlenme döneminde ve kardeşlenme aşamasında zararlıdır.
Zarar gören tarlalarda boşluklar oluşur, bitkilerde zayıf gelişim ve sararma gözlenir.
Şiddetli bulaşmalarda tarlanın yeniden ekimi gerekebilir.
Konukçuları
Tahıllar: Arpa, buğday, yulaf, mısır
Endüstri bitkileri: Patates, pancar, ayçiçeği
Sebzeler: Havuç, marul, domates
Yabancı otlar: Echinochloa, Amaranthus, Chenopodium, Poa türleri
Kimyasal Olmayan Mücadele
Hasattan sonra toprak derin sürülmeli, larvalar açığa çıkarılmalıdır.
Ekim nöbeti uygulanmalı; tahıl–baklagil rotasyonu tercih edilmelidir.
Toprak nemi yönetimi önemlidir: sürekli nemli ve organik maddece zengin alanlar çekicidir.
Yabancı ot mücadelesi yapılmalı, larvaların alternatif besin kaynakları azaltılmalıdır.
Ekimden önce toprak örneklemesi yapılmalı, larva yoğunluğu ölçülmelidir.
Tavuk otlatması gibi biyolojik önlemler, küçük alanlarda etkilidir.
Biyoteknik Mücadele
Türlerin izlenmesinde feromon tuzakları kullanılabilir.
Özellikle Agriotes türleri için ticari feromonlar mevcuttur.
Tuzaklar ilkbaharda (mart–nisan) tarlaya yerleştirilir, ergin uçuşu takip edilir.
