Tahıl biti (Sitophilus granarius), Coleoptera: Curculionidae familyasına ait, hem tarlada olgunlaşma döneminde hem de depolarda zarar yapan bir zararlıdır.
Ergin birey 3–5 mm uzunluğunda, koyu kahverengi–siyah renkte ve karakteristik hortum (rostrum) yapısına sahiptir.
Kanatları körelmiştir; bu nedenle uçamaz ancak yürüyerek depolar arasında kolayca yayılabilir.
Yaşayışı:
Kışı genellikle depolarda, arpa veya buğday taneleri içinde geçirir.
Dişiler, yumurtalarını tane içine tek tek bırakır ve deliği yapışkan bir maddeyle kapatır.
Bir dişi ömrü boyunca 200–300 yumurta bırakabilir.
Yumurtadan çıkan larva danenin iç kısmını tamamen boşaltır, burada pupa olur.
25–30 °C’de gelişim süresi 30–40 gündür.
Uygun koşullarda yılda 4–6 döl verebilir.
Zarar Şekli
Larva danenin iç kısmını tüketerek boş kabuk haline getirir.
Dane yüzeyinde yuvarlak çıkış deliği görülür.
Ürün tozlaşır, ağırlık kaybı oluşur ve tohumluk özelliğini kaybeder.
Tahılların un verimi düşer, çiçek kokusu benzeri kötü bir koku oluşur.
Zarar gören ürünün nem tutma kapasitesi artar, mantar ve küf bulaşmaları kolaylaşır.
Depolarda hızla çoğalarak kitle halinde zarar oluşturur.
Konukçuları
Arpa, buğday, çavdar, yulaf, mısır
Özellikle kabuklu tahıllarda (soyulmamış dane) zararlıdır.
Ayrıca kuru yem ve tahıl karışımlarında da bulunabilir.
Kimyasal Olmayan Mücadele
Depoya alınacak ürün iyi kurutulmalı (nem ≤ %12) olmalıdır.
Depolar temizlenmeli, eski ürün artıkları uzaklaştırılmalıdır.
Yeni ürün, eski ürünle karıştırılmamalıdır.
Depo iç yüzeyleri mekanik olarak temizlenmeli ve gerekirse sıcak hava ile kurutulmalıdır.
Düşük sıcaklık (< 15 °C) zararlının gelişimini durdurur.
Hava sirkülasyonu sağlanmalı ve nemli ortam önlenmelidir.
Ürün her 20–30 günde bir kontrol edilmelidir.
Biyoteknik Mücadele
Feromon tuzakları kullanılarak zararlı popülasyonu izlenebilir.
Bu tuzaklar erkek bireyleri çeker ve popülasyon yoğunluğunu gösterir.
Feromon tuzakları aynı zamanda kitle yakalama amacıyla da kullanılabilir.
Yoğun yakalama tespit edilirse fiziksel veya kimyasal önlemler alınmalıdır.
Biyolojik Mücadele
Doğal düşmanlar depo ortamında bile zararlıyı baskılayabilir.
Grup
Tür
Etki Şekli
Parazitoidler
Lariophagus distinguendus
Larvaları parazitleyerek gelişimini durdurur.
Predatörler
Xylocoris flavipes, Tenebrio molitor
Larva ve pupalarla beslenir.
Entomopatojen mantarlar
Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae
Depo ortamında larvalarda enfeksiyon oluşturur.
Bu doğal düşmanların kullanımı, özellikle organik depolarda oldukça etkilidir.
Kimyasal Mücadele
Kimyasal mücadele genellikle depolarda yapılır.
Depo ilaçlaması, boş depolarda ürün konmadan 15–20 gün önce uygulanmalıdır.
İlaçlama sonrası depo iyice havalandırılmalıdır.
Ürüne doğrudan ilaç uygulanacaksa, yalnızca ruhsatlı preparatlar kullanılmalıdır.
Fumigasyon işlemi sadece yetkili personel tarafından yapılmalıdır.
