Kırma böceği (Rhyzopertha dominica), Coleoptera: Bostrichidae familyasına ait, depolanmış tahıllarda büyük zararlara neden olan bir türdür.
Ergin birey 2–3 mm uzunluğunda, koyu kahverengi, silindirik vücutlu ve ince tüylü bir böcektir.
Baş kısmı gövdenin altına gömülü göründüğü için yukarıdan bakıldığında başı seçilemez.
Yaşayışı:
Uçma yeteneğine sahiptir; tarlalardan depolara kolayca geçiş yapabilir.
Dişiler yumurtalarını tane yüzeyine veya çatlaklarına bırakır.
Bir dişi yaşamı boyunca 200–500 yumurta bırakabilir.
Yumurtadan çıkan larvalar doğrudan danenin içine girer ve iç kısmını tamamen boşaltır.
Larva burada pupa olur, ergin çıkış deliği danede görülür.
28–32 °C’de yaşam döngüsü 30–40 gün sürer.
Uygun koşullarda yılda 5–7 döl verebilir.
Zarar Şekli
Larvalar ve erginler daneyi içten kemirir, içini tamamen boşaltır.
Daneler kırılgan, tozlu ve ağırlığı azalmış hale gelir.
Tahıllar tozlaşır, dökülür ve kötü koku yayar.
Dane yüzeyinde yuvarlak çıkış delikleri ve kahverengimsi toz birikintileri görülür.
Yüksek nem ve sıcaklıkta popülasyon çok hızlı artar.
Zarar görmüş ürün çimlenme yeteneğini kaybeder, tohumluk değeri düşer.
Özellikle arpa ve buğdayda verim kaybı %30–80’e kadar çıkabilir.
Konukçuları
Arpa, buğday, yulaf, çavdar, mısır, pirinç
Ayrıca kuru yem karışımları, hayvan yemleri ve tahıl ürünlerinde de zarar yapar.
Kimyasal Olmayan Mücadele
Ürün iyi kurutulmalı, nem oranı %12’nin altına düşürülmelidir.
Depo temizliği titizlikle yapılmalı; eski ürün, kırıntı ve toz kalıntıları uzaklaştırılmalıdır.
Yeni ürün eski ürünle karıştırılmamalıdır.
Depo sıcaklığı 15 °C’nin altına düşürülürse gelişim durur.
Hava sirkülasyonu ve nem kontrolü sağlanmalıdır.
Fiziksel temizlik ve mekanik havalandırma, popülasyonu azaltır.
Feromon tuzakları erken uyarı ve izleme amacıyla kullanılmalıdır.
Biyoteknik Mücadele
Feromon tuzakları, erkek bireyleri çekerek populasyon yoğunluğunu belirler.
Tuzaklar aynı zamanda kitle yakalama yöntemi olarak da kullanılabilir.
Popülasyon artışı gözlendiğinde, fiziksel veya kimyasal mücadele planlanmalıdır.
Biyolojik Mücadele
Doğal düşmanlar, depo koşullarında zararlının populasyonunu azaltmada etkilidir.
