Tanım ve Yaşayışı

Un kurdu (Tenebrio molitor), Coleoptera: Tenebrionidae familyasına ait, hem depolanmış tahıllarda hem de yem, kepek, un ve arpa depolarında zarar yapan bir böcektir.
Ergin birey 12–18 mm uzunluğunda, koyu kahverengiden siyaha yakın renkte, parlak ve silindirik gövdeli bir böcektir.
Larvalar sarımsı kahverengi, sert ve parlak, 2,5–3 cm uzunluğunda olup, halk arasında “un kurdu” olarak bilinir.

Yaşayışı:

• Kışı larva veya pupa halinde depolarda, tahıl artıkları arasında geçirir.

• Dişiler yumurtalarını tahıl, un, kepek veya yem artıkları arasına bırakır.

• Bir dişi ömrü boyunca 200–300 yumurta bırakabilir.

• Yumurtadan çıkan larvalar uzun süre (8–10 ay) beslenir, daha sonra pupalaşır.

• Gelişme süresi sıcaklığa bağlı olarak 6–12 ay, yılda 1–2 döl verebilir.

• En uygun gelişme sıcaklığı 25–30 °C, nem oranı ise %70 civarındadır.

Zarar Şekli

• Larvalar tahılların, kepeklerin, yemlerin ve özellikle arpa, buğday, yulaf ve mısır unlarının içinde beslenir.

• Ürünlerde tozlaşma, kokuşma ve bozulma meydana gelir.

• Tüketim sonucu oluşan artıklar ve dışkılar ürün kalitesini bozar.

• Ürün insan ve hayvan tüketimine uygun olmaktan çıkar.

• Ayrıca larvaların salgıladığı sıvılar depolarda küf ve bakteri gelişimini teşvik eder.

• Yoğun bulaşmalarda yem değeri %40’a kadar düşebilir.

Konukçuları

• Arpa, buğday, yulaf, mısır, çavdar

• Kepek, un, nişasta, kuru yem ve hayvan yemi karışımları

• Özellikle nemli ve sıcak depolarda hızla çoğalır.

Kimyasal Olmayan Mücadele

• Ürün depoya alınmadan önce iyi kurutulmalı (nem oranı %12’nin altında olmalı).

• Depolar tamamen temizlenmeli, eski ürün artıkları uzaklaştırılmalıdır.

• Yeni ürün, eski ürünle karıştırılmamalıdır.

• Depolar iyi havalandırılmalı, nem ve sıcaklık kontrol altında tutulmalıdır.

• Düşük sıcaklık (10–15 °C) larva ve pupaların gelişimini durdurur.

• Yüksek sıcaklık (>55 °C, 30 dakika) uygulaması tüm evreleri öldürür.

• Depolama sırasında mekanik eleme veya aspirasyon yöntemiyle larvalar uzaklaştırılabilir.

Biyoteknik Mücadele

• Depolarda feromon tuzakları kullanılarak zararlı popülasyonu izlenebilir.

• Tuzaklar aynı zamanda kitle yakalama (mass trapping) amacıyla da kullanılabilir.

• Yoğunluk tespit edildiğinde fiziksel veya kimyasal mücadeleye geçilmelidir.

Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanlar, un kurdu populasyonunu baskı altında tutabilir.