Bilgi Bankası

Arpa Toz Emici Böcek (Nysius cymoides)

Tanım ve Yaşayışı

Arpa toz emici böcek (Nysius cymoides), Hemiptera: Lygaeidae familyasına ait, tahıllarda özellikle başaklanma ve süt olum dönemlerinde zarar yapan bir türdür.
Ergin birey 3–4,5 mm uzunluğunda, gri kahverengi ve uzun oval vücutludur.
Antenleri 4 segmentlidir; kanatları yarı şeffaf olup uç kısmında koyu lekeler bulunur.

Yaşayışı:

  • Kışı genellikle yabancı otlar arasında veya toprak yüzeyinde ergin olarak geçirir.

  • İlkbaharda sıcaklık yükselince aktif hale gelir, tarlalara göç eder.

  • Yumurtalarını toprak yüzeyine veya bitki kök boğazına bırakır.

  • Yumurtadan çıkan nimfler, arpa ve buğdayın genç sürgün ve başak kısımlarından özsuyu emer.

  • Uygun koşullarda yılda 2–3 döl verebilir.


Zarar Şekli

  • Ergin ve nimfler bitki özsuyunu emerek fizyolojik dengenin bozulmasına neden olur.

  • Başaklarda boş taneler, buruşuk ve lekeli daneler oluşur.

  • Daneler dolmaz, bin tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı düşer.

  • Özellikle süt olum–hamur olum dönemlerinde zarar şiddetlidir.

  • Tanelerde renk değişimi, beyazlama veya solgunlaşma görülebilir.

  • Yoğun bulaşmalarda verim kaybı %20–50’ye ulaşabilir.


Konukçuları

  • Arpa, buğday, yulaf, çavdar, tritikale

  • Ayrıca bazı yabani otlar (özellikle Capsella, Chenopodium, Sinapis türleri)

  • Kuru ve açık alanlarda bitki kalıntıları üzerinde de yaşayabilir.


Kimyasal Olmayan Mücadele

  • Ekim nöbeti uygulanmalı; ardışık tahıl ekimi yapılmamalıdır.

  • Hasat sonrası tarlada kalan anız ve yabancı otlar yok edilmelidir.

  • Tarlalar erken sürülerek kışı geçiren erginler toprak altına gömülmelidir.

  • Erken ekim yapılan alanlarda zararın şiddeti azalır.

  • Kenarlarda ot kontrolü yapılmalıdır; zararlının ilk yerleştiği alanlar genellikle tarlaların kenarlarıdır.


Biyoteknik Mücadele

  • Sarı yapışkan tuzaklar ile populasyon izleme yapılabilir.

  • Zararlı popülasyonu yoğunlaştığında erken uyarı sağlar.

  • Ergin uçuşunun takibi, kimyasal müdahale zamanını belirlemede etkilidir.


Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanlar zararlının populasyonunu baskı altında tutar.

Grup Tür Etki Şekli
Predatörler Nabis ferus, Orius albidipennis Nimf ve erginlerle beslenir.
Parazitoidler Telenomus chloropus, Gryon nigricans Yumurtaları parazitleyerek gelişimi durdurur.
Entomopatojen mantarlar Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae Nemli koşullarda erginlerde enfeksiyon oluşturur.

Doğal düşmanların korunması ve kimyasal kullanımının azaltılması populasyonun dengelenmesini sağlar.


Kimyasal Mücadele

  • Zararlı populasyonu yüksekse başaklanma döneminde ilaçlama yapılmalıdır.

  • İlaçlama sabah erken veya akşam saatlerinde, rüzgarsız havalarda yapılmalıdır.

  • Aynı IRAC grubundaki etken maddelerin ardışık kullanımı önerilmez.

  • Larva ve ergin birlikte bulunduğunda geniş spektrumlu preparatlar tercih edilir.


Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde IRAC Kodu Etkisi Açıklama
Lambda-cyhalothrin 3A Temas ve mide etkili Ergin ve nimf döneminde etkilidir.
Deltamethrin 3A Temas etkili Uçuş döneminde uygulanabilir.
Cypermethrin 3A Temas ve mide etkili Yoğun populasyon döneminde kullanılır.
Thiacloprid 4A Sistemik etkili Bitki bünyesine alınarak uzun süreli koruma sağlar.
Spinosad 5 Biyolojik kökenli Doğal düşmanlarla uyumlu, çevre dostu alternatif.

Entegre Mücadele Önerisi

  • Tarlalarda düzenli izleme yapılmalıdır.

  • Eşik değer: m²’de 10–15 ergin veya nimf tespit edilirse ilaçlama gereklidir.

  • Kültürel önlemler (erken ekim, yabancı ot kontrolü) öncelikli uygulanmalıdır.

  • Kimyasal mücadele yalnızca yoğun bulaşmalarda uygulanmalıdır.

  • Her sezon farklı etki mekanizmalı ilaçlar kullanılmalıdır.

  • Doğal düşmanlar korunarak ekolojik denge desteklenmelidir.


İlaç Önerileri