Bilgi Bankası

Ekin Yaprak Arısı (Lema melanopa)

Tanım ve Yaşayışı

Ekin yaprak arısı (Lema melanopa), Coleoptera: Chrysomelidae familyasına ait, arpa ve buğdayda yaygın olarak görülen bir yaprak zararlısıdır.
Ergin birey 4–5 mm uzunluğunda, metal parlak mavi-siyah renkte olup, kanat örtüleri (elytra) genellikle kahverengi-sarı tonlardadır.
Larvalar soluk sarımsı-yeşil renkte, sırt kısmında mukus benzeri salgı tabakası ile kaplıdır.

Yaşayışı:

  • Kışı bitki artıkları altında ergin olarak geçirir.

  • İlkbaharda sıcaklık 10–12 °C olduğunda aktif hale gelir.

  • Dişiler yumurtalarını yaprak alt yüzeyine bırakır (her dişi 100–200 yumurta).

  • Yumurtadan çıkan larvalar yaprakların üst epidermisini kemirir, sadece alt zar tabakası kalır.

  • Larva dönemi 2–3 hafta sürer; pupalaşma toprak yüzeyinde gerçekleşir.

  • Gelişme süresi yaklaşık 30–40 gün, yılda 1–2 döl verebilir.


Zarar Şekli

  • Larvalar ve erginler yaprakların üst kısmını yer, beyazımsı şeritler oluşturur.

  • Zarar gören yapraklar kurur, fotosentez alanı azalır.

  • Bitki zayıflar, dane dolumu azalır.

  • Şiddetli bulaşmalarda verim kaybı %30–50’ye kadar çıkabilir.

  • Zarar özellikle kardeşlenme ve sapa kalkma dönemlerinde belirgindir.


Konukçuları

  • Arpa, buğday, yulaf, çavdar, tritikale

  • Ayrıca bazı yabani ot türlerinde (özellikle Poaceae) barınabilir.


Kimyasal Olmayan Mücadele

  • Sonbahar derin sürümü, kışı geçiren erginleri toprak altına gömer.

  • Hasat sonrası sap artıkları imha edilmeli veya toprağa karıştırılmalıdır.

  • Ekim nöbeti uygulanmalıdır; aynı tarlaya ardışık tahıl ekimi yapılmamalıdır.

  • Erken ekim zararı azaltır, çünkü bitkiler zararlı aktif hale gelmeden gelişir.

  • Doğal düşmanlar korunmalı, gereksiz ilaçlamalardan kaçınılmalıdır.


Biyoteknik Mücadele

  • Sarı yapışkan tuzaklar ile popülasyon izlenebilir.

  • Ergin uçuşunun tespitiyle ilaçlama zamanı belirlenir.

  • Eşik değer: m²’de 10–15 larva tespit edildiğinde mücadele gereklidir.


Biyolojik Mücadele

Doğal düşmanlar populasyonu dengede tutar.

Grup Tür Etki Şekli
Parazitoidler Tetrastichus julis, Bracon intercessor Larvaları parazitleyerek öldürür.
Predatörler Coccinella septempunctata, Chrysoperla carnea Yumurtalar ve genç larvalarla beslenir.
Entomopatojen mantarlar Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae Larva ve pupalarda enfeksiyon oluşturur.

Doğal düşmanların korunması için biyolojik ilaçlarla uyumlu kimyasallar tercih edilmelidir.


Kimyasal Mücadele

  • Kimyasal mücadele larva yoğunluğu arttığında, yapraklarda beyaz şeritler belirginleştiğinde yapılmalıdır.

  • İlaçlama rüzgarsız, serin havalarda uygulanmalıdır.

  • Aynı IRAC grubuna ait ilaçlar arka arkaya kullanılmamalıdır.

  • Hasada yakın dönemlerde kalıntı süresi dikkate alınmalıdır.


Kullanılabilecek Başlıca Etken Maddeler

Etken Madde IRAC Kodu Etkisi Açıklama
Lambda-cyhalothrin 3A Temas ve mide etkili Ergin ve larva döneminde hızlı etki.
Deltamethrin 3A Temas etkili Yaprak yüzeyinde kalıcı koruma sağlar.
Cypermethrin 3A Temas ve mide etkili Larva popülasyonunda yüksek etkinlik.
Chlorpyrifos-ethyl 1B Solunum ve temas etkili Geniş spektrumlu etki.
Spinosad 5 Biyolojik kökenli Doğal düşmanlarla uyumlu, çevre dostu alternatif.

Entegre Mücadele Önerisi

  • Popülasyon izleme, erken teşhis ve kültürel önlemler bir arada uygulanmalıdır.

  • Kardeşlenme–sapa kalkma döneminde düzenli tarla kontrolleri yapılmalıdır.

  • Doğal düşmanlar korunmalı, gereksiz kimyasal müdahalelerden kaçınılmalıdır.

  • Biyoteknik ve biyolojik yöntemlerle entegre edilerek kimyasal yük azaltılmalıdır.

  • Direnç yönetimi için her sezon farklı IRAC grubundan etken maddeler seçilmelidir.


İlaç Önerileri