Bilgi Bankası

Yaprak Dökümü Dönemi

Fenolojik Tanım

Bu dönem, vejetatif büyümenin sona erdiği, fotosentezin azaldığı ve bitkinin dormansiye (dinlenme evresi) geçtiği aşamadır.

  • Yapraklar klorofilini kaybeder, sararır ve dökülür.

  • Bitki, kalan karbonhidrat ve azot bileşiklerini kök, gövde tabanı ve tohumda depo eder.

  • Metabolik faaliyetler minimuma iner, ancak kök canlılığı bir süre daha devam eder.

  • Bu dönem, gelecek sezonun kardeşlenme potansiyelini ve kışa dayanıklılığı belirler.

Fizyolojik ve Besinsel İhtiyaçlar

Yaprak dökümü sırasında enerji metabolizması ve hücre dayanıklılığı önem taşır:

Fonksiyon İlgili Element / Bileşik Görev
Karbonhidrat taşınımı K (potasyum) Şeker ve nişasta birikimini düzenler.
Protein ve azot depolama N (azot) Kök ve gövde rezervi olarak saklanır. Fazlası kaçınılmalıdır.
Hücre zar stabilitesi Ca, B, Si Hücre duvarı sertliği, doku bütünlüğü sağlar.
Antioksidan savunma Zn, Mn, Cu, Se ROS birikimini engeller, erken yaşlanmayı yavaşlatır.
Kök aktivitesi ve mikrobiyal denge P, Fe, mikrobiyal exudatlar Kök yeniden yapılanmasını destekler.

Organik ve Mikrobiyal Destek

Bu dönemde toprak biyolojisini ve kök sağlığını destekleyici uygulamalar önceliklidir.

  • Humik ve fulvik asitler: Besin taşınımı, koloidal yapı ve mikrobiyal aktiviteyi artırır.

  • Deniz yosunu ekstraktları (Ascophyllum nodosum, Ecklonia maxima): Anti-stres, hormon dengeleme, kök yenilenmesi.

  • Mikrobiyal inokulantlar:

    • Bacillus subtilis, Bacillus megaterium: Fosfor çözündürme, kök yüzey kolonizasyonu.

    • Pseudomonas fluorescens: Kök patojenlerini baskılar, rizosferde rekabet avantajı sağlar.

    • Trichoderma harzianum: Kök dayanıklılığı, toprak patojenlerine karşı koruma.

  • Amino asitler: Hücresel onarım ve kış öncesi dayanıklılığı artırır.

Uygulama Yöntemleri

Yöntem Uygulama Zamanı Amaç
Topraktan (damlama veya serpme) Hasat sonrası 10–15 gün Humik, fosforlu, kalsiyumlu veya potasyumlu destekler.
Yapraktan (sistemik formülasyonlar) Yaprak sararması başlangıcı Mikro element takviyesi, antioksidan ve amino asit desteği.
Biyolojik uygulamalar Hasat sonrası nemli toprak koşullarında Mikrobiyal koloni kurulumu ve kök yenilenmesi.

Not: Yaprak tamamen dökülmeden yapılan düşük dozlu uygulamalar, besin translokasyonunun etkili olmasını sağlar.

İzleme ve Değerlendirme

Bu dönemde klasik verim ölçümleri yerine bitki rezerv kapasitesi ve toprak sağlığı değerlendirilir:

  • Toprak analizi: pH, EC, organik madde, değişebilir K–Ca–Mg dengesi.

  • Kök canlılığı testi: Trifenyltetrazolyum klorür (TTC) yöntemiyle metabolik aktivite ölçümü.

  • Mikrobiyal yoğunluk: CFU (koloni oluşturan birim) takibi veya biyolojik indekslerle izleme.

  • Yaprak renk indeksi: SPAD değeriyle azot ve klorofil durumu.

Stratejik Özet

  • Amaç: Kök ve taban dokularda yeterli karbon–azot–mineral rezervi oluşturarak kışa güçlü giriş yapmak.

  • Anahtar uygulama: Hasat sonrası 10–20 gün içinde humik asit + potasyum + mikro elementli destek.

  • Mikrobiyal strateji: Bacillus–Trichoderma tabanlı preparatlarla rizosfer dengesi.

  • Beklenen kazanımlar:

    • Kış soğuklarına dayanıklılık

    • Erken kardeşlenme potansiyeli

    • Dengeli sürgün gelişimi (erken bahar)

    • Toprak mikrobiyotasında süreklilik

İlaç Önerileri