Bilgi Bankası

Dinlenme Öncesi Dönem

Fenolojik Tanım

Bu dönem, hasatın tamamlanmasının hemen ardından başlayan ve bitkinin aktif metabolik süreçlerinin yavaşladığı evredir.

  • Bitki, fotosentez kapasitesini düşürür, yapraklar kademeli olarak sararır.

  • Rezerv karbonhidratlar, proteinler ve mineraller, kök ve taban dokulara geri taşınır.

  • Yeni kardeş gözleri (sürgün tomurcukları) oluşmaya başlar, bu gözlerin beslenmesi bir sonraki sezonun çıkış gücünü belirler.

  • Bitki fizyolojisi açısından bu dönem, enerji depolama ve kök onarımı sürecidir.

Fizyolojik ve Besinsel İhtiyaçlar

Bitki, bu dönemde hem onarım hem de enerji depolama amacıyla belirli besin elementlerine ihtiyaç duyar.

Fonksiyon İlgili Element / Bileşik Görev
Karbonhidrat sentezi ve taşınımı K (potasyum) Şeker ve nişasta oluşumunu destekler, osmotik dengeyi düzenler.
Hücre zarı bütünlüğü Ca, B Hücre duvarı ve plazma zar dayanıklılığını artırır.
Kök onarımı ve yeniden yapılanma P, Zn, Fe ATP üretimi ve kök bölünmesi için gereklidir.
Antioksidan koruma Mn, Cu, Se Reaktif oksijen türlerini (ROS) azaltır.
Protein ve enzim sentezi N, S Hücresel tamir ve metabolik denge sağlar.

Bu dönemde azot düşük dozda verilmelidir; çünkü fazla azot, soğuklara hassasiyeti artırır.

Organik ve Mikrobiyal Destek

Toprak mikroekolojisinin dengelenmesi ve kök dokularının kışa hazırlanması açısından önemlidir.

  • Humik ve fulvik asitler: Kök geçirgenliğini ve iyon alışveriş kapasitesini artırır.

  • Amino asitler ve organik azot kaynakları: Protein sentezini destekler, stres sonrası iyileşmeyi hızlandırır.

  • Deniz yosunu ekstraktları: Doğal sitokinin ve betain içerikleriyle stres dayanıklılığı sağlar.

  • Mikrobiyal destekler:

    • Bacillus megaterium → Fosfor çözündürme, kök yenilenmesi.

    • Azotobacter chroococcum → Azot fiksasyonu ve kök büyümesini destekler.

    • Trichoderma spp. → Kök bölgesinde rekabet, hastalık baskılama.

    • Pseudomonas putida → Hormon sentezini (IAA) uyarır, kök morfolojisini geliştirir.

Uygulama Yöntemleri

Yöntem Uygulama Zamanı Amaç
Topraktan (damlama veya serpme) Hasat sonrası 0–15 gün Humik, potasyum ve fosfor içeren preparatlar ile depo oluşumunu destekleme.
Yapraktan uygulama Yapraklar hâlâ yeşilken Mikro element (B, Zn, Mn) + amino asit + deniz yosunu kombinasyonu.
Mikrobiyal inokulasyon Toprak hafif nemliyken Rizobakteri ve Trichoderma inokulasyonu ile kök bölgesi kolonizasyonu.

Bu dönemde özellikle hızlı alınabilir sıvı potasyum ve organik fosfor (örneğin fosfit veya humat formu) tercih edilir.

İzleme ve Değerlendirme

  • Toprak besin durumu: K, P, Ca ve organik madde düzeyleri ölçülür.

  • Yaprak analizleri: N–K–B–Zn oranları izlenir; düşük değerler, sonraki sezon çıkışını zayıflatır.

  • Kök yoğunluğu ve canlılığı: Köklendirme gözlemleri ve TTC testi ile izlenebilir.

  • Mikrobiyal yoğunluk: CFU takibi veya biyolojik indekslerle değerlendirilir.

  • Toprak redoks potansiyeli: Kök solunumu ve mikrobiyal aktiviteyi gösterir.

Stratejik Özet

  • Amaç: Kök sistemini güçlendirmek, enerji ve mineral rezervi oluşturmak, dormansiye geçişi sağlıklı kılmak.

  • Anahtar uygulama: Humik + potasyum + mikro element (özellikle B ve Zn) kombinasyonu.

  • Mikrobiyal strateji: Bacillus + Trichoderma + Azotobacter içeren konsorsiyumlar.

  • Dikkat edilmesi gerekenler:

    • Azot fazla verilmemeli.

    • Fosfor organik formda (humat, fosfit) olmalı.

    • Uygulamalar yapraklar tamamen dökülmeden bitirilmelidir.

  • Beklenen sonuçlar:

    • Kış stresine dayanıklılık

    • Güçlü kardeşlenme potansiyeli

    • Homojen çıkış ve sürgün gelişimi

    • Kök–mikrobiyal denge sürekliliği

İlaç Önerileri