Bilgi Bankası

Hasat Öncesi Dönem

Fenolojik Tanım

Bu dönem, tanelerin süt olumundan tam olgunluğa geçiş sürecidir.

  • Tane dolumu ve nişasta birikimi hızlanır.

  • Yapraklar ve saplar giderek yaşlanır, klorofil kaybı başlar.

  • Bitki, artık yeni dokular oluşturmaz; tüm enerji, tane dolgunluğu ve kalite oluşumuna yönelir.

  • Hasat öncesi süreç, hem verim hem protein oranı hem de teknolojik kalite (gluten, hektolitre, nişasta oranı) üzerinde belirleyicidir.

Fizyolojik ve Besinsel İhtiyaçlar

Fonksiyon İlgili Element / Bileşik Görev
Tane dolumu, nişasta sentezi K (potasyum), Zn Karbonhidrat taşınımı ve nişasta oluşumu.
Protein sentezi ve tane kalitesi N (azot), S (kükürt) Gluten ve amino asit sentezi.
Hücre duvar sertliği ve yatmaya karşı direnç Si (silisyum), Ca, B Mekanik dayanıklılığı artırır.
Antioksidan koruma ve olgunlaşma dengesi Mn, Cu, Fe, Se Serbest radikalleri azaltır, fotosentez korur.
Etilen ve solunum kontrolü Mg, P Enerji metabolizması ve hormon dengeleme.

Fazla azot, hasadı geciktirir ve dane kalitesini düşürür; kontrollü dozlar önerilir.

Organik ve Mikrobiyal Destek

Bu dönemde uygulamaların amacı, tane kalitesini artırmak ve hasat stresine karşı bitkiyi stabilize etmektir.

  • Amino asitler ve organik azot: Protein sentezini destekler, kalite parametrelerini yükseltir.

  • Deniz yosunu ekstraktları (özellikle betain içerikli): Termal ve su stresine karşı dayanıklılığı artırır.

  • Fosfit formlu potasyum (K–H₂PO₃): Hem sistemik direnç kazandırır hem de nişasta taşınımını uyarır.

  • Mikrobiyal destekler:

    • Bacillus subtilis: Tane yüzeyinde patojen riskini azaltır.

    • Pseudomonas fluorescens: Fotosentetik verimi ve tanelerde dolgunluğu artırır.

    • Trichoderma spp.: Kök aktivitesini koruyarak su–besin alımını destekler.

Uygulama Yöntemleri

Yöntem Zaman Amaç
Yapraktan uygulama Süt olum – sarı olum arası Potasyum fosfit, mikro element + amino asit karışımları.
Topraktan uygulama (son damlama) Hasattan 10–15 gün önce K ve Ca içeren formülasyonlar, dane sertliği ve dayanıklılık için.
Biyolojik uygulama Gölgeleme ve sıcak stres döneminde Trichoderma ve Pseudomonas içeren karışımlar ile rizosfer korunumu.

Bu dönemde özellikle yapraktan K–Si–B–Zn kombinasyonu tane kalitesini belirgin şekilde artırır.

İzleme ve Değerlendirme

  • Tane gelişimi: Bin tane ağırlığı, hacim ve nem ölçümleriyle izlenir.

  • Yaprak indeksi (SPAD): Klorofil durumu ve fotosentez performansı izlenir.

  • Toprak EC ve pH: Yüksek tuzluluk veya düşük pH nişasta taşınımını sınırlar.

  • Dane protein ölçümleri: Taşınabilir NIR analizleriyle kalite tahmini yapılabilir.

  • Mikrobiyal aktivite: Trichoderma ve Bacillus varlığı kontrol edilir.

Stratejik Özet

  • Amaç: Tane dolgunluğu, protein sentezi ve hasat sonrası kaliteyi maksimize etmek.

  • Anahtar uygulama: Hasattan 10–15 gün önce potasyum fosfit + mikro element + deniz yosunu.

  • Mikrobiyal strateji: Bacillus ve Pseudomonas ile fizyolojik stres azaltma.

  • Beklenen sonuçlar:

    • Daha dolgun ve ağır taneler

    • Yüksek hektolitre ağırlığı

    • Dengeli protein ve nişasta oranı

    • Hasat sonrası kalite ve depolama dayanımı artışı

İlaç Önerileri