Bilgi Bankası

Hasat Sonrası Dönem

Fenolojik Tanım

Bu dönem, tanelerin hasat edilmesinden hemen sonra başlar ve bitkinin kök ile taban dokularının yeniden dengeye geldiği evredir.

  • Bitki toprak üstü organlarını kaybetmiştir, ancak kökler bir süre metabolik olarak aktiftir.

  • Kalan besin ve karbonhidratlar kök ve rizomlarda rezerv olarak depolanır.

  • Toprakta mikrobiyal yaşam yeniden etkinleşir; organik madde dönüşümü ve besin mineralizasyonu hızlanır.

  • Bu dönem, toprak biyolojisini güçlendirmek ve sonraki sezon için temel rezervleri oluşturmak açısından stratejik öneme sahiptir.

Fizyolojik ve Besinsel İhtiyaçlar

Fonksiyon İlgili Element / Bileşik Görev
Rezerv karbonhidrat depolanması K (potasyum), Mg Şeker ve nişasta taşınımını düzenler.
Protein ve azot dönüşümü N (azot, organik formda) Köklerde depo proteini oluşumunu sağlar.
Hücre zar stabilitesi Ca, B, Si Hücre duvarlarını güçlendirir, kök dokularını stabilize eder.
Antioksidan savunma Zn, Mn, Cu, Se Oksidatif stresi azaltır, hücre yenilenmesini destekler.
Mikrobiyal aktivite ve rizosfer dengesi P, S, Fe, humik bileşikler Mikroorganizmaların çoğalması ve kök aktivitesinin sürdürülmesi.

Organik ve Mikrobiyal Destek

Hasat sonrası dönemde kimyasal besleme yerine biyolojik denge ve organik yapı restorasyonu ön plandadır.

  • Humik ve fulvik asitler: Toprak yapısını düzenler, besin tampon kapasitesini artırır.

  • Kompost çayı veya biyohumik ekstraktlar: Mikrobiyal çeşitliliği zenginleştirir.

  • Amino asit ve peptit kaynakları: Kök yenilenmesi ve hücre onarımı için destek sağlar.

  • Mikrobiyal konsorsiyumlar:

    • Bacillus subtilis, B. amyloliquefaciens: Toprak patojenlerini baskılar, fosforu çözer.

    • Trichoderma harzianum: Kök ve rizosferde kolonizasyon sağlar.

    • Azotobacter ve Rhizobium spp.: Serbest azot bağlama ve toprakta C/N dengesini iyileştirme.

    • Pseudomonas putida: Kök salgılarını artırır, mikrobiyal dayanıklılığı destekler.

Uygulama Yöntemleri

Yöntem Uygulama Zamanı Amaç
Topraktan (damlama veya serpme) Hasattan hemen sonra (1–2 hafta içinde) Humik–fulvik karışımı + mikrobiyal inokulant uygulaması.
Yapraktan (varsa yeşil aksam) Hasattan 7–10 gün sonra Düşük doz amino asit + mikro element.
Organik materyal ekleme Toprak işleme öncesi Kompost, leonardit veya biyokömür ilavesiyle organik madde artışı.

Bu dönemde toprak nemi yeterli olduğunda biyolojik uygulamalar daha etkili olur.

İzleme ve Değerlendirme

  • Toprak biyolojik aktivitesi: Mikrobiyal solunum, CFU sayımı veya enzim testleriyle izlenir.

  • Organik madde analizi: Kompost ve humik uygulamalar sonrası % değişimi ölçülür.

  • Kök canlılığı: TTC testi veya mikroskobik kök yoğunluğu kontrolü yapılır.

  • Toprak EC/pH dengesi: Aşırı tuzluluk veya düşük pH, mikrobiyal aktiviteyi sınırlar.

  • Bitki kalıntı yönetimi: Sap parçalama sonrası ayrışma oranı değerlendirilir.

Stratejik Özet

  • Amaç: Toprağın mikrobiyal ve kimyasal dengesini yeniden kurmak, kış öncesi rezerv hazırlığı yapmak.

  • Anahtar uygulama: Humik–fulvik asit + mikrobiyal konsorsiyum + organik madde katkısı.

  • Mikrobiyal strateji: Bacillus–Trichoderma–Azotobacter temelli karışımlar.

  • Beklenen kazanımlar:

    • Kök ve rizosfer dayanıklılığında artış

    • Toprak organik madde ve biyolojik aktivitede iyileşme

    • Kışa güçlü giriş ve erken kardeşlenme avantajı

    • Sürdürülebilir verim artışı

İlaç Önerileri