Bilgi Bankası

60–69 Çiçeklenme (Anthesis)

Fenolojik Tanım ve Süreç

Bu dönem, başaklardaki çiçeklerin açtığı ve döllenmenin gerçekleştiği evredir (BBCH 60–69).

  • 60–62: Başakların uç kısmında ilk çiçekler açılır.

  • 63–65: Çiçeklenme orta kısımlara ilerler.

  • 66–69: Alt kısımdaki çiçekler açar, döllenme tamamlanır.
    Arpada çiçeklenme 5–8 gün sürer ve bu evre, verim ve kaliteyi en çok etkileyen dönemlerden biridir.
    Bu dönemde gerçekleşen dölleme başarısı doğrudan tane sayısını belirler.

Bitkide Gerçekleşen Fizyolojik Olaylar

  • Polen üretimi ve döllenme hızlanır.

  • Sıcaklık, nem ve beslenme koşulları polen canlılığını doğrudan etkiler.

  • Şeker taşınımı ve karbon metabolizması en aktif haldedir.

  • Bor, çinko, kalsiyum ve magnezyum polen tüpü gelişiminde kritik rol oynar.

  • Kalsiyum eksikliği → polen çimlenmesi zayıflar.

  • Su stresi → polen kuruması ve döllenme kaybına yol açar.

Bu evre, yüksek sıcaklık (≥30 °C), düşük nem veya rüzgâr stresi durumunda ciddi döllenme kayıplarına yol açabilir.

Sulama ve Su Yönetimi

  • Toprak nemi %80 civarında korunmalıdır.

  • Sulama özellikle sabah erken veya akşamüstü yapılmalıdır.

  • Fazla sulama → mantari enfeksiyon riskini (özellikle Fusarium spp.) artırır.

  • Kısa süreli su kesintileri bile polen ölümüne neden olabilir.

  • Eğer hava sıcaklığı 30 °C’nin üzerindeyse, bitkiyi serinletici ince damlama veya sisleme tercih edilebilir.

Besleme Stratejisi

Besin / Uygulama Görev Uygulama Şekli
Bor (B) Polen canlılığı, döllenme başarısı Yapraktan %0.2–0.3 borik asit veya B-etanolamin.
Kalsiyum (Ca) Polen tüpü dayanıklılığı Ca-nitrat (%0.3–0.5) yaprak uygulaması.
Çinko (Zn) Polen üretimi ve başak içi enzim aktivitesi Şelatlı Zn (EDTA/IDHA) yapraktan.
Potasyum (K) Şeker taşınımı, osmotik denge K₂SO₄ veya KNO₃ (%1–1.5).
Magnezyum (Mg) Klorofil aktivitesi, enerji üretimi MgSO₄ (%0.3–0.5).
Fosfor (P) Enerji taşınımı, ATP sentezi Yaprak fosfit (%0.3).
Amino asitler + deniz yosunu ekstraktı Anti-stres, polen canlılığı Çiçeklenme başında ve ortasında 2 uygulama.

Çiçeklenme öncesi yapılan bor + çinko + kalsiyum kombinasyonu döllenme oranını %20–25 artırır.

İlaçlama ve Bahçe Hijyeni

  • Fusarium başak yanıklığı (FHB) riski en yüksek evredir.

    • Etken: Fusarium graminearum, F. culmorum.

    • Etken maddeler: Prothioconazole, Tebuconazole, Metconazole.

    • Uygulama zamanı: BBCH 61–65 (ilk çiçek açtığında).

  • Biyolojik koruma:

    • Bacillus amyloliquefaciens veya Trichoderma harzianum biyolojik fungisitleriyle koruyucu sprey.

  • İnsektisit:

    • Thrips, yaprak pireleri veya başak içi zararlılar varsa spinosad veya cypermethrin düşük doz.

  • Hijyen:

    • Aşırı nemli koşullarda ilaçlama sabah erken yapılmamalı; yaprak ıslaklığı azaltılmalı.

Dönemin Riskleri

Risk Etkisi Önlem
Fusarium başak yanıklığı Mikotoksin riski, dane çürümesi Çiçeklenme başında fungisit uygulaması.
Yüksek sıcaklık (>30 °C) Polen ölümü, düşük döllenme oranı Anti-stres yosun + amino asit karışımı.
Su stresi Döllenme başarısızlığı Nemi sabit tutmak.
Bor ve Ca eksikliği Boş başak oluşumu Yaprak takviyesi.
Aşırı nem / yağış Mantar enfeksiyonu Drenaj kontrolü ve ilaçlama.

Pratik Öneriler

  • Hava sıcaklığı 25 °C’nin üzerine çıktığında yosun + amino asit karışımı uygulanmalı.

  • Bu evrede yapılan her besleme doğrudan tane oluşum verimini etkiler.

  • Çiçeklenme 5–8 gün sürer; bu süre boyunca yaprak ve başak ıslak kalmamalıdır.

  • Fungisit uygulaması başak kılıfı ve bayrak yaprağa eşit oranda temas edecek şekilde yapılmalıdır.

  • Rüzgâr, yüksek nem ve ısı stresine karşı koruyucu uygulamalar, dane dolum dönemine zemin hazırlar.

  • Çiçeklenme sonunda başaklar açık yeşil ve dik kalmalıdır; bu sağlıklı döllenmenin göstergesidir.

İlaç Önerileri