Bilgi Bankası

70–79: Süt Olum (Milk Development)

Bu dönem, danelerin dolmaya başladığı ve içeriğinde süt kıvamında özsuyun biriktiği evredir (BBCH 70–79).

70–72: Daneler yumuşak, süt kıvamında sıvı içerir.
73–75: Daneler büyümeye devam eder, nem oranı %60–70 civarındadır.
76–79: Daneler sertleşmeye başlar ancak hâlâ sütlü yapıdadır.
Bu dönem, tane ağırlığı, nişasta birikimi ve verim oluşumunun temelini belirler.
Bitki fizyolojisi açısından, enerji ve besin taşınımı yaprak ve saplardan danelere yönelmiştir.

Fotosentez ürünleri (şekerler) yapraklardan danelere taşınır.
Protein ve nişasta sentezi hızlanır; karbon/nitrojen dengesi önem kazanır.
Potasyum, magnezyum ve kalsiyum taşınımı danede aktif hale gelir.
Su dengesi doğrudan dane dolum hızını belirler.
Yaprak klorofili bu evrede kademeli azalır; fotosentez performansı korunduğu sürece dolum süresi uzar.
Kalsiyum ve bor, dane zarının bütünlüğü ve doku sertliği için kritik rol oynar.

Toprak nemi %70–75 seviyesinde tutulmalıdır.
Su stresi, dolum süresini kısaltır ve tane ağırlığını azaltır.
Aşırı su → kök oksijensizliği → erken sararma riski yaratır.
Sıcak ve kuru bölgelerde (özellikle 30 °C üzeri) akşamüstü sulama tercih edilmelidir.
Dönem sonunda (BBCH 78–79) sulama kademeli azaltılarak bitki olgunlaşmaya yönlendirilir.

- Bu evrede yapılacak doğru su yönetimi, verimi %10–15 oranında artırabilir.

Besin / Uygulama	Fonksiyon	Uygulama Şekli
Potasyum (K)	Şeker taşınımı, nişasta birikimi	Yapraktan %1–2 K₂SO₄ veya KNO₃ uygulaması.
Magnezyum (Mg)	Klorofil sentezi, fotosentez devamlılığı	MgSO₄ (%0.3–0.5).
Kalsiyum (Ca)	Hücre duvar dayanıklılığı, dane zarı kalitesi	Ca-nitrat (%0.3).
Bor (B)	Karbon taşınımı, doku elastikiyeti	Borik asit (%0.2–0.3).
Fosfor (P)	Enerji metabolizması, ATP üretimi	Yaprak fosfit formunda (%0.3).
Amino asitler + deniz yosunu ekstraktı	Anti-stres, dolum süresini uzatır	BBCH 71–75 arası 1–2 uygulama.
Silisyum (Si)	Yatma direnci, doku sertliği	Topraktan veya yapraktan düşük doz Si katkısı.

Azot bu evrede yeniden verilmemelidir; fazla azot olgunlaşmayı geciktirir ve çürümeyi artırır.

Fusarium spp. ve Alternaria spp. gibi depo kökenli mantarlar bu evrede enfekte olabilir.
- Etken maddeler: Tebuconazole, Azoxystrobin, Prothioconazole.
Biyolojik koruma:
- Bacillus subtilis, Trichoderma harzianum ve Pseudomonas fluorescens karışımı yaprak ve başak yüzeyine uygulanabilir.
Zararlılar:
- Tahıl thripsleri (Limothrips cerealium) ve yaprak bitleri aktif hale gelebilir.
- İnsektisit: Spinosad veya Lambda-cyhalothrin düşük doz.
Hijyen:
- Aşırı nemli koşullarda ilaçlama sabah erken yapılmamalı; başak ıslaklığı azaltılmalı.

Risk	Etkisi	Önlem
Su stresi	Tane küçülür, nişasta az olur.	Nemi sabit tutmak.
Azot fazlalığı	Olgunlaşma gecikir, yatma riski artar.	Azot verilmemeli.
Külleme, pas	Yaprak yüzeyi kurur, fotosentez azalır.	Koruyucu fungisit.
Fusarium bulaşması	Mikotoksin riski artar.	Koruyucu ilaçlama.
Aşırı sıcaklık (>32 °C)	Dolum hızı düşer.	Anti-stres uygulamaları.

Bayrak yaprak ve başak rengi hâlâ canlı yeşil olmalı; erken sararma su veya besin stresine işarettir.
K–Mg–B kombinasyonu, dolum süresini uzatır ve tane ağırlığını artırır.
Bu evrede yosun + amino asit karışımı bitkiyi sıcaklık stresine karşı korur.
Silisyumlu gübreler bitki dokularını sertleştirerek yatmayı önler.
Tane süt kıvamında, beyazımsı ve yapışkan ise dolum sağlıklı ilerliyor demektir.
BBCH 78–79 sonunda başak açık sarı tonuna dönmeye başlar, bir sonraki dönem olan Hamur Olum (80–89) evresine geçiş olur.

İlaç Önerileri