Hasat sonrası dönemde arpanın ticari değeri, tane temizliği, yabancı madde oranı, dolgunluk ve tane boyu homojenliği ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle temizleme, ayırma ve kalibrasyon teknolojileri, ürünün pazarlanabilir kalitesini belirleyen en önemli işlemlerdendir.
Temizleme (Pre-Cleaning / Cleaning)
Aşama
Amaç
Kullanılan Ekipman
Ön Temizleme (Pre-cleaning)
Sap, saman, taş, toz, kırık taneler ve yabancı ot kalıntılarını uzaklaştırmak.
Elekli tamburlar, hava aspiratörleri, titreşimli elekler.
İnce Temizleme (Fine cleaning)
Tane yüzeyinde toz, fungus sporları, hafif kabuk ve kepek parçalarını ayırmak.
Hava kanallı ayırıcılar, vakumlu sistemler, mıknatıslı metal tutucular.
Toz ve Küf Kontrolü
Mikrobiyal yükü azaltmak ve depoda küf riskini önlemek.
Hava filtreli aspirasyon sistemleri, UV sterilizasyon veya asetik asit püskürtme.
Ayırma (Separation)
Ayırma Kriteri
Kullanılan Sistem
İşlev
Tane Ağırlığı ve Yoğunluk
Hava tablası (gravity separator)
Dolgun ve boş taneleri ayırır.
Renk ve Parlaklık
Optik renk ayırıcı (color sorter)
Koyu renkli, küflenmiş veya bozuk taneleri algılayarak ayırır.
Metal ve Taş Parçaları
Mıknatıs + taş ayırıcı
Fiziksel kontaminantların uzaklaştırılması.
Yabancı Tahıl Türleri
Mekanik veya optik ayrıştırıcı
Buğday, yulaf gibi karışık türleri temizler.
Kalibrasyon (Sizing / Grading)
İşlem
Açıklama
Kullanılan Ekipman
Elekleme (Screen Grading)
Taneler çap ve uzunluğa göre sınıflandırılır.
Döner veya titreşimli elek sistemleri.
Silindirik Kalibrasyon
Silindir içindeki delik çapına göre ayrım yapılır.
Döner silindirik kalibratörler.
Optik Kalibrasyon
Kamera tabanlı sistemler, tane boyu ve şekline göre ayırır.
Optik veya lazer tabanlı kalibrasyon makineleri.
Modern Teknolojiler ve Otomasyon
Sensör Tabanlı Ayırma: Renk, ağırlık, yoğunluk ve biçim sensörleriyle tam otomatik ayırma yapılır.
IoT ve Veri İzleme Sistemleri: Tane akış hızı, verim ve kalite verileri bulut tabanlı olarak izlenir.
Hava Akımı Otomasyonu: Ortam nemi ve partikül yoğunluğuna göre hava debisi ayarlanır.
Enerji Verimli Temizleme Üniteleri: Vakum geri dönüşüm sistemleriyle enerji kaybı azaltılır.
