Bilgi Bankası

Bakteriyel Yaprak Lekesi (Pseudomonas syringae pv. syringae)

Bakteriyel yaprak lekesi, aspir (Carthamus tinctorius L.) bitkisinde özellikle nemli, serin hava koşullarında ortaya çıkan ve yaprak, sap ve kapsüllerde leke, nekroz ve deformasyonlara neden olan önemli bir bakteriyel hastalıktır. Etmen Pseudomonas syringae pv. syringae, hem yaprak dokusuna hem de genç kapsüllere zarar vererek fotosentez kaybı, kapsül deformasyonu ve yağ oranında azalma oluşturur.

1. Hastalık Etmeni ve Biyolojisi

Özellik Açıklama
Etmen Pseudomonas syringae pv. syringae (Gram-negatif bakteridir).
Yaşam Döngüsü Tohum, bitki artıkları ve yabancı otlar üzerinde epifit olarak yaşayabilir.
Yayılım Yağmur sıçraması, rüzgar ve tarım ekipmanlarıyla taşınır.
Uygun Koşullar 18–25 °C sıcaklık, %90 üzeri bağıl nem, yaprak ıslaklığı süresi ≥10 saat.

2. Belirtiler
Doku Belirti Açıklama
Yapraklar Küçük, su emmiş gibi görünen açık yeşil lekeler. Lekeler zamanla kahverengileşir, çevresi sarı hale gelir.
Gövde ve Sürgünler Uzunlamasına koyu kahverengi çizgiler. Doku zayıflar, bitki solabilir.
Kapsül ve Çiçekler Çiçeklenme döneminde enfeksiyon olursa kapsüller lekelenir. Tohumlar deforme olur, çimlenme gücü azalır.
İleri Evre Lekeler birleşir, yapraklarda delikler oluşur (nekrotik doku dökülür). Bitki erken yaşlanır.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Nemli ve serin iklim koşulları (özellikle sabah çiği ve yağış sonrası).

  • Yağmurlama sulama sistemleri (bakterinin sıçramasına neden olur).

  • Yüksek azotlu gübreleme (doku hassasiyetini artırır).

  • Hasat kalıntılarının tarlada bırakılması.

  • Yoğun ekim ve yetersiz hava sirkülasyonu.

4. Kültürel Mücadele Önlemleri

Önlem Açıklama
Ekim Nöbeti 3 yıl boyunca baklagiller veya tahıllarla rotasyon yapılmalı.
Sağlıklı Tohum Kullanımı Sertifikalı ve bakteriden arındırılmış tohum kullanılmalı.
Bitki Artıkları Yönetimi Enfekte yaprak ve saplar tarladan uzaklaştırılmalı.
Sulama Yönetimi Yağmurlama yerine damla sulama tercih edilmeli.
Hava Sirkülasyonu Sağlama Ekim sıklığı azaltılarak bitkiler arası hava akımı artırılmalı.
Toprak Hijyeni Tarlada fazla azotlu gübreleme yapılmamalı.

5. Kimyasal ve Bakteriyel Kontrol
Etken Madde / Ürün Uygulama Etki Mekanizması
Bakır hidroksit / Bakır oksiklorür Yaprak koruyucu sprey Bakteriyel hücre zarını bozar, yayılımı engeller.
Mankozeb Bakteri ve mantar karma enfeksiyonlarında Yüzey koruyucu, bakırla dönüşümlü kullanılabilir.
Kasugamycin Bakteri yoğunluğu yüksek alanlarda Protein sentezini inhibe eder.
Streptomycin sulfate Kontrollü kullanımı önerilir RNA sentezini engeller (yalnızca ruhsatlı alanlarda).
Biyolojik ürünler (Bacillus amyloliquefaciens) Yaprak yüzey kolonizasyonu Antibakteriyel peptit üretimiyle baskılama sağlar.


6. Biyolojik ve Organik Alternatifler
Ajan / Ürün Etki Mekanizması
Bacillus subtilis / B. amyloliquefaciens Yaprak yüzeyinde rekabet, antibakteriyel madde üretimi.
Pseudomonas fluorescens ISR (indüklenmiş sistemik direnç) oluşturur.
Sarımsak / Propolis ekstraktları Doğal antibakteriyel etki.
Kitozan + Bakır karışımları Yüzey koruyucu ve savunma indükleyici etki.

7. Entegre Yönetim Stratejisi (IPM)

  1. Sağlıklı ve ilaçlı tohum kullanımı.

  2. Yağmurlama sulamadan kaçınılmalı.

  3. Erken dönemde bakır içerikli koruyucu uygulama.

  4. İlk belirtilerde Bacillus veya bakır + mancozeb karışımı kullanılmalı.

  5. Hasat sonrası kalıntılar temizlenmeli ve solarizasyon uygulanmalı.

  6. Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalı, dengeli besleme yapılmalı.

8. Ekonomik Önemi

  • Şiddetli enfeksiyonlarda verim kaybı %40–60 olabilir.

  • Tohumluk kalitesi düşer, yağ oranı azalır.

  • Çiçeklenme döneminde enfeksiyon olursa tohum dolumu zayıflar.

İlaç Önerileri