Bilgi Bankası

Yeşil Yaprak Biti (Myzus persicae)

Yeşil yaprak biti (Myzus persicae), aspir bitkisinde (Carthamus tinctorius L.) hem doğrudan özsu emerek zarar veren, hem de virüs taşıyıcısı (özellikle Cucumber Mosaic Virus – CMV) olan önemli bir zararlıdır. Geniş konukçu yelpazesi sayesinde yıl boyunca farklı bitkilerde yaşayabilir ve aspir tarlalarına kolayca taşınabilir.

1. Zararlının Tanımı ve Biyolojisi

Özellik Açıklama
Bilimsel Adı Myzus persicae (Sulzer)
Takımı / Ailesi Hemiptera / Aphididae
Ergin Görünümü Açık yeşil, bazen pembe tonlu, 1,5–2,5 mm boyunda
Kanatlı Formlar Koloni yoğunluğu artınca görülür; uzun mesafe taşınım sağlar
Kışı Geçirme Şekli Yumurtayla (taş bitkilerinde, genellikle Prunus spp.)
Yaz Konukçuları Aspir, ayçiçeği, biber, patates, şeker pancarı, tütün
Üreme Şekli Eşeysiz (partenogenetik) üreme; yılda 15–20 döl verebilir

2. Zarar Şekli
Zarar Tipi Açıklama
Doğrudan Zarar Bitki özsuyunu emer; yapraklarda kıvrılma, sararma, deformasyon oluşur.
Dolaylı Zarar Cucumber Mosaic Virus (CMV) ve Potato Virus Y (PVY) gibi virüsleri taşır.
Balözü Salgısı Yaprak yüzeyinde yapışkan bir tabaka oluşturur; fumajin gelişir.
Bitki Gelişimi Emgi sonucu sürgün gelişimi yavaşlar, kapsül ve tohum dolumu zayıflar.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Sıcaklık 18–25 °C aralığında optimum gelişme.

  • Yüksek nem (%70–80) popülasyonu artırır.

  • Aşırı azotlu gübreleme → yumuşak dokulu bitkiler zarara açık hale gelir.

  • Yabancı ot yoğunluğu (örneğin Capsella bursa-pastoris, Sonchus, Chenopodium) virüs rezervuarıdır.

  • Kuru ve rüzgarsız hava koşulları, koloni büyümesini hızlandırır.

4. Belirtiler

Bitki Kısmı Belirti Açıklama
Yapraklar Kıvrılma, sararma, lekelenme Emgi sonucu hücre kaybı ve klorofil bozulması
Sürgünler Zayıf büyüme, solma Özsu kaybı nedeniyle metabolik stres
Çiçek ve Kapsüller Düzensiz gelişim, dolmayan kapsüller Tohum ve yağ oranı düşer
Genel Görünüm Zayıf, yapışkan yüzeyli bitkiler Fumajin tabakası fotosentezi engeller

5. Doğal Düşmanlar
Tür Etkisi
Coccinella septempunctata (Uğur böceği) Koloni tüketimi
Chrysoperla carnea (Yeşil zar kanatlı) Nimfler yoğun biyokontrol sağlar
Aphidius colemani (Parazitoid yaban arısı) Parazitlenmiş bireylerde mumya oluşumu
Syrphus corollae (Sinek larvası) Aktif emici zararlı avcısı
Beauveria bassiana / Lecanicillium lecanii Entomopatojen mantar olarak etkili

6. Kültürel Mücadele Önlemleri
Önlem Açıklama
Erken Ekim Popülasyon yoğunluğunun düşük olduğu dönemde yapılmalı.
Yabancı Ot Kontrolü Virüs taşıyıcı yabancı otlar temizlenmeli.
Dengeli Gübreleme Azot fazlalığı önlenmeli, potasyum artırılmalı.
Hava Sirkülasyonu Bitki sıklığı azaltılarak nem birikimi engellenmeli.
Bitki Kalıntılarının Uzaklaştırılması Yumurtaların kışı geçirmesi önlenir.

7. Kimyasal Mücadele
Etken Madde IRAC Kodu Etki Şekli Uygulama Notu
Imidacloprid 4A Sistemik Erken dönemde uygulanmalı
Flonicamid 29 Beslenmeyi durdurur Virüs bulaşmasını azaltır
Spirotetramat 23 Sistemik, çift yönlü taşınım Nimf ve ergin evreye karşı etkili
Acetamiprid 4A Kontak + mide etkili Çiçeklenme öncesi dönemde
Azadirachtin (Neem yağı) — Biyolojik Doğal düşmanlara zarar vermez

8. Entegre Yönetim Stratejisi (IPM)

  1. Haftalık izleme: 10 bitkide ortalama 20’den fazla birey varsa müdahale.

  2. Doğal düşmanların korunması (seçici insektisit kullanımı).

  3. Biyolojik ürünlerin (Beauveria, Neem, Flonicamid) dönüşümlü kullanımı.

  4. Virüs yönetimi için erken mücadele.

  5. Yabancı ot temizliği + bitki artıklarının imhası.

9. Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda verim kaybı %40–60’a ulaşabilir.

  • Yağ oranı azalır, tohum gelişimi zayıflar.

  • CMV taşınımı sonucu ikincil enfeksiyonlar ortaya çıkar.

İlaç Önerileri