Bilgi Bankası

Aspirde Cicadalar (Yaprakpireleri) (Empoasca spp. Cicadulina spp.)

Aspir yaprakpireleri (Cicadalar), özellikle Empoasca spp. ve Cicadulina spp. türleri, aspir bitkisinde özsuyu emerek doğrudan zarar yapan ve fitoplazma/virüs taşınmasına aracılık eden zararlılardır. Zararı, yaprak sararması, kıvrılması, bitki bodurluğu ve “hopper burn” olarak bilinen uç yanıklığı belirtileriyle tanınır.

1. Zararlının Tanımı ve Biyolojisi

Özellik Empoasca spp. Cicadulina spp.
Ergin Görünümü Açık yeşil, ince yapılı, 3–4 mm uzunlukta Sarımsı–kahverengi, küçük, atlayıcı
Kanatlar Şeffaf, arka kanatlar dar Uçlarda koyu damar yapısı belirgin
Larva Dönemi Yaprak altlarında aktif beslenir Floem dokusundan emgi yapar
Kışı Geçirme Şekli Ergin veya nimf olarak bitki artıkları üzerinde Bitki kalıntıları veya yabancı otlarda
Döl Sayısı 6–10 döl / yıl 8–12 döl / yıl
Uygun Koşullar 25–32 °C sıcaklık, orta nem 24–30 °C sıcaklık, düşük nem

2. Zarar Şekli
Zarar Tipi Açıklama
Doğrudan Zarar Emgiyle hücre özsuyunu alır, yaprak damarlarında klorofil kaybı oluşur.
Dolaylı Zarar Aster Yellows Phytoplasma ve diğer fitoplazmaların taşınmasına neden olur.
Yapraklarda Deformasyon Uç yanıklığı (hopper burn), sararma ve kıvrılma görülür.
Fotosentez Kaybı Yaprak dokusu nekroze olur, gelişme durur.
Bitki Gelişimi Sürekli emgi sonucu bodurluk ve verim düşüşü oluşur.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Kuru, sıcak ve rüzgarsız hava koşulları.

  • Yabancı ot varlığı (örneğin Convolvulus, Amaranthus, Chenopodium).

  • Aşırı azotlu gübreleme ve sık ekim.

  • Virüslü konukçu bitkilerin yakınında aspir üretimi.

  • Hasat sonrası bitki kalıntılarının tarlada bırakılması.

4. Belirtiler

Bitki Kısmı Belirti Açıklama
Yaprak Uçları Sararma ve kuruma (hopper burn). Özsu emilimi sonucu doku ölümü.
Yaprak Damarları Kloroz ve beyazımsı şeritler. Damar tıkanması ve floem hasarı.
Genç Sürgünler Zayıf gelişim, kıvrılma. Emgi kaynaklı stres.
Tarlada Görünüm Düzensiz sarı alanlar. Kolonilerin yoğun olduğu bölgelerde.

5. Doğal Düşmanlar (Biyolojik Kontrol Ajanları)
Tür Etkisi
Chrysoperla carnea (Yeşil zar kanatlı) Nimf ve erginleri avlar.
Orius laevigatus (Avcı böcek) Yumurtaları ve genç larvaları tüketir.
Beauveria bassiana Entomopatojen mantar, koloni popülasyonunu azaltır.
Anagrus spp. Parazitoid yaban arısı, yaprakpire yumurtalarını parazitleştirir.

6. Kültürel Mücadele Önlemleri
Önlem Açıklama
Erken Ekim Yoğun populasyon dönemi başlamadan önce ekim yapılmalı.
Yabancı Ot Kontrolü Konukçu otlar temizlenmeli.
Bitki Artıkları Yönetimi Kışı geçiren bireyleri engellemek için tarladan uzaklaştırılmalı.
Dengeli Gübreleme Azot fazlalığı azaltılmalı, potasyum artırılmalı.
Sulama Yönetimi Kuru stres koşulları önlenmeli.
Rüzgar Bariyerleri Popülasyon taşınımını sınırlayabilir.

7. Kimyasal Mücadele
Etken Madde IRAC Kodu Etki Şekli Not
Imidacloprid 4A Sistemik Erken dönemde etkili.
Acetamiprid 4A Mide + kontak etkili Düşük kalıntı süresi.
Flonicamid 29 Beslenmeyi durdurur Virüs taşınmasını azaltır.
Spirotetramat 23 Çift yönlü sistemik Nimf ve ergin evreye karşı etkili.
Azadirachtin (Neem yağı) — Biyolojik Hafif yoğunluklarda kullanılabilir.

8. Entegre Yönetim Stratejisi (IPM)

  1. Mavi ve sarı yapışkan tuzaklarla izleme yapılmalı.

  2. Eşik değer: 10 bitkiden 3’ünde yaprakpire gözlenirse mücadele başlatılmalı.

  3. Doğal düşmanlar korunmalı.

  4. Flonicamid + Neem yağı kombinasyonu erken dönemde kullanılabilir.

  5. Yabancı ot ve artık temizliği düzenli yapılmalı.

  6. Kimyasal uygulamalarda IRAC rotasyonu gözetilmeli.

9. Ekonomik Önemi

  • Şiddetli populasyonlarda verim kaybı %40–70’e ulaşabilir.

  • Fitoplazma taşınması, bitkide sistemik sararma ve bodurluk oluşturur.

  • Yağ oranı azalır, tohum dolumu zayıflar.

İlaç Önerileri