Bilgi Bankası

Bozkurtlar (Agrotis spp.)

Bozkurtlar (Agrotis spp.), aspir yetiştiriciliğinde özellikle çıkış ve fide döneminde kök boğazı ve gövdeyi keserek ciddi zararlara yol açan gece aktif toprakaltı zararlılarıdır. Özellikle Agrotis segetum, A. ipsilon ve A. exclamationis türleri en yaygın olanlardır.

1. Zararlının Tanımı ve Biyolojisi

Özellik Açıklama
Bilimsel Adı Agrotis segetum, A. ipsilon, A. exclamationis
Takımı / Ailesi Lepidoptera / Noctuidae
Ergin Görünümü Gri-kahverengi, 35–45 mm kanat açıklığı, gece aktiftir.
Larva Görünümü Gri, kalın yapılı, 35–40 mm uzunlukta; toprağa dokununca kıvrılır.
Yumurtlama Dişiler yumurtalarını toprağa veya bitki tabanına bırakır.
Yaşam Döngüsü 3–4 döl/yıl, larva dönemi 25–40 gün sürer.
Kışı Geçirme Şekli Larva veya pupa halinde toprakta.
Uygun Koşullar Ilık ve nemli topraklar, yoğun organik madde varlığı.

2. Zarar Şekli
Zarar Tipi Açıklama
Fide Kesimi Larvalar gece fide kök boğazını keser, bitki solar ve devrilir.
Kök Zararları Toprak altından kök ve gövde dokusunu kemirir.
Kısmi Zarar Bitki hayatta kalır ama büyümesi durur, yan dallanma zayıf olur.
Tarlada Görünüm Düzensiz boşluklar, öbek öbek kurumalar.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Nemli, gevşek ve organik maddece zengin topraklar.

  • Çayır/nadas sonrası ekim alanları.

  • Yoğun bitki artığı birikimi.

  • Hava sıcaklığının 15–25 °C olduğu dönemler.

  • Geceleri sulama yapılan veya sulak alanlar.

4. Belirtiler

Bitki Kısmı Belirti Açıklama
Kök Boğazı Kesilmiş, kararmış dokular Larva beslenmesi sonucu
Fideler Aniden solma ve devrilme Gece beslenmesiyle boğaz kesilmesi
Tarlada Görünüm Boş sıralar, öbek öbek eksilme Düzensiz zararlanma alanları

5. Doğal Düşmanlar (Biyolojik Kontrol Ajanları)
Tür Etkisi
Habrobracon hebetor Larvalara karşı güçlü parazitoid
Steinernema carpocapsae Entomopatojen nematod
Bacillus thuringiensis var. kurstaki (Bt) Biyoinsektisit etkili
Carabidae ve Staphylinidae türleri Toprakta predatör rolü oynar

6. Kültürel Mücadele Önlemleri
Önlem Açıklama
Derin Sürüm Kışı geçiren larva ve pupaları yok eder.
Ekim Nöbeti Aynı arazide sürekli aspir veya buğday ekilmemeli.
Tuzak Bitkiler Patates/havuç dilimleriyle yoğunluk kontrolü yapılır.
Toprak Kurutma Fazla nem azaltılarak larva hareketi kısıtlanır.
Erken Ekim Zararlının yoğun döneminden önce çıkış tamamlanır.

7. Kimyasal Mücadele
Etken Madde Etki Şekli IRAC Kodu
Chlorpyrifos-ethyl Toprak insektisiti, mide + temas etkili 1B
Lambda-cyhalothrin Temas etkili 3A
Emamectin benzoate Nöronal uyarıcı 6
Spinosad Sinir sistemi etkili 5
Bacillus thuringiensis Biyoinsektisit 11A

Uygulama Notu:

  • Larvalar aktifken (akşam saatlerinde) ilaçlama yapılmalı.

  • Toprak yüzeyi nemli olmalıdır.

  • Aynı IRAC grubu ilaçlar ardışık kullanılmamalıdır.

8. Entegre Zararlı Yönetimi (IPM)

  1. Feromon tuzaklarıyla ergin uçuşları izlenmeli.

  2. Toprak sürümü ve ekim nöbeti popülasyonu azaltır.

  3. Bacillus thuringiensis + Steinernema kombinasyonu biyolojik etkili.

  4. Kimyasal mücadele, larva aktivitesine göre uygulanmalı.

  5. Popülasyon eşiği aşıldığında ekonomik mücadeleye geçilmeli.

9. Ekonomik Önemi

  • Yoğun bulaşmada çıkış kaybı %50’ye ulaşabilir.

  • Fidelerin yok olması, verim ve yağ oranında ciddi düşüş oluşturur.

  • Zararlının kontrolsüz kalması, mantar ve bakteriyel enfeksiyonlara kapı açar.

İlaç Önerileri