Bilgi Bankası

Toprak Altı Kurtları (Noctuidae larvaları)

Toprak altı kurtları, aspir yetiştiriciliğinde çimlenme ve erken fide döneminde en ciddi zararlara neden olan toprak kökenli lepidopter larvalarıdır. Bu zararlılar genellikle Noctuidae familyasına ait olup, en yaygın türleri arasında Agrotis segetum, A. ipsilon, Peridroma saucia ve Euxoa spp. yer alır.

1. Zararlının Tanımı ve Biyolojisi

Özellik Açıklama
Bilimsel Adı Agrotis spp., Peridroma spp., Euxoa spp.
Takımı / Ailesi Lepidoptera / Noctuidae
Ergin Görünümü Gri veya kahverengi tonlarda, 30–45 mm kanat açıklığında
Larva Görünümü Kalın, silindirik, gri veya kahverengimsi; toprağa dokununca kıvrılır
Larva Boyu 25–40 mm
Yaşam Döngüsü 3–4 döl/yıl; larva dönemi 3–6 hafta
Kışı Geçirme Şekli Larva veya pupa halinde toprakta
Aktiflik Dönemi Gece beslenir, gündüz toprak altında gizlenir

2. Zarar Şekli
Zarar Tipi Açıklama
Fide Kesimi Larvalar kök boğazını kemirip fideyi devre dışı bırakır.
Kök Zararları Bitkinin kök sistemi zayıflar, su ve besin alımı kesilir.
Toprak Altı Tahribatı Larvalar kök çevresinde tüneller açar.
Dolaylı Zarar Açılan yaralardan mantar ve bakteriler girerek çürüme oluşturur.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Nemli, organik maddece zengin topraklar zararlının gelişimine uygundur.

  • Çayır/nadas sonrası yapılan ekimler daha yüksek risk taşır.

  • Bitki artıklarının toprakta bırakılması pupalar için barınak sağlar.

  • Sıcaklık 15–25 °C olduğunda larva aktivitesi artar.

  • Toprak nemi %60–80 civarında olduğunda zararlı maksimum aktivite gösterir.

4. Belirtiler

Bitki Kısmı Belirti Açıklama
Kök Boğazı Kesik ve kararmış doku Larva beslenmesi sonucu
Fideler Aniden solma ve devrilme Fide kök boğazı zarar görmüştür
Tarlada Görünüm Düzensiz boşluklar Öbek öbek fide eksikliği
Kökler Yüzeysel oyuklar ve çürükler İleri dönemde fungal enfeksiyon gelişebilir

5. Doğal Düşmanlar (Biyolojik Kontrol Ajanları)
Tür Etkisi
Habrobracon hebetor Larvalara karşı güçlü parazitoid
Steinernema carpocapsae Entomopatojen nematod, larva vücuduna girer
Bacillus thuringiensis (Bt) Biyopestisit etkili, genç larvalarda öldürücü
Carabidae ve Staphylinidae Toprakta aktif yırtıcı böcekler
Beauveria bassiana Entomopatojen mantar, toprağa uygulandığında etkilidir

6. Kültürel Mücadele Önlemleri
Önlem Açıklama
Derin Sürüm Kışı geçiren larva ve pupaları yok eder.
Ekim Nöbeti Aynı arazide sürekli aspir veya tahıl ekiminden kaçınılmalı.
Bitki Artığı İmhası Hasat sonrası artıklar tarladan uzaklaştırılmalı.
Toprak Kurutma Larvaların hareket kabiliyeti azaltılır.
Erken Ekim Bitki çıkışı zararlının yoğun döneminden önce tamamlanır.
Tuzak Bitkiler Patates/havuç dilimleriyle larva yoğunluğu tespit edilir.

7. Kimyasal Mücadele
Etken Madde Etki Şekli IRAC Kodu
Chlorpyrifos-ethyl Toprak insektisiti, mide + temas etkili 1B
Lambda-cyhalothrin Temas etkili 3A
Spinosad Sinir sistemi etkili 5
Emamectin benzoate Nöronal uyarıcı 6
Bacillus thuringiensis (Bt) Biyoinsektisit 11A

Uygulama Notu:

  • Larvalar aktifken (gece) ilaçlama yapılmalı.

  • Toprak yüzeyi nemli olmalıdır.

  • Aynı IRAC grubu ilaçlar ardışık kullanılmamalıdır.

8. Entegre Zararlı Yönetimi (IPM)

  1. Toprak sıcaklığı ve nemi izlenmeli.

  2. Feromon tuzakları ile ergin yoğunluğu takip edilmeli.

  3. Derin sürüm + tuzak bitkiler kombine uygulanmalı.

  4. Bacillus thuringiensis ve Steinernema spp. birlikte kullanılabilir.

  5. Kimyasal mücadele yalnızca eşik değer aşıldığında yapılmalıdır.

9. Ekonomik Önemi

  • Yoğun bulaşmalarda çıkış kaybı %40–60’a kadar çıkabilir.

  • Bitki sıklığı azalır, verim düşer.

  • Zararlının açtığı yaralardan Fusarium ve Pythium enfeksiyonları girerek çürüklük oluşturur.

İlaç Önerileri