Bilgi Bankası

Aspir Yaprak Böcekleri (Lema spp. Oulema spp.)

Yaprak böcekleri (Lema spp., Oulema spp.), aspir bitkisinin özellikle erken gelişme ve vejetatif döneminde yapraklarda beslenerek yüzeysel doku kaybına (iskeletleşme) neden olan zararlılardır. Bu zarar, fotosentez kapasitesini azaltarak bitki büyümesini, kapsül oluşumunu ve yağ verimini olumsuz etkiler.

1. Zararlının Tanımı ve Biyolojisi

Özellik Açıklama
Bilimsel Adı Lema melanopa, Lema cyanella, Oulema gallaeciana
Takımı / Ailesi Coleoptera / Chrysomelidae
Ergin Görünümü 4–6 mm boyunda, parlak mavi veya yeşilimsi metalik renkli
Larva Görünümü Kısa, yumuşak vücutlu, genellikle mukus benzeri salgıyla kaplı
Yumurtlama Dişiler yumurtalarını yaprak alt yüzeyine kümeler halinde bırakır.
Larva Dönemi Yaklaşık 10–14 gün sürer; bu dönemde yaprak yüzeyinde beslenir.
Kışı Geçirme Şekli Ergin veya pupa olarak bitki artıkları altında veya toprakta.
Döl Sayısı 2–3 döl / yıl.

2. Zarar Şekli
Zarar Tipi Açıklama
Yaprak Zararları Larva ve erginler yaprak yüzeyini kemirir, epidermisi kaldırır.
İskeletleşme Yapraklar yalnızca damarlar kalacak şekilde delinir.
Fotosentez Azalması Yeşil alan azalır, bitki zayıflar.
Verim Kaybı Özellikle erken dönemde yoğun zarar olursa yağ verimi düşer.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Ilıman ve kuru iklim koşulları, larvaların gelişimini hızlandırır.

  • Yoğun ve sık ekim yapılan alanlar, ergin yoğunluğunu artırır.

  • Yabancı ot varlığı (özellikle yabani aspir ve deve dikeni) konukçuluk yapar.

  • Hasat artıkları tarlada kalırsa, kışlayan birey sayısı artar.

  • Zayıf bitkiler, beslenmeye karşı daha duyarlıdır.

4. Belirtiler

Bitki Kısmı Belirti Açıklama
Yapraklar Delikler, çizgisel oyuklar, dantelimsi görünüm Larva ve ergin beslenmesi sonucu
Genç Bitkiler Sararma, gelişme durması Yaprak yüzey alanı azalmıştır
Tarlada Görünüm Düzensiz sarımsı lekeler Özellikle yaprak alt yüzeyinde yoğunluk

5. Doğal Düşmanlar (Biyolojik Kontrol Ajanları)
Tür Etkisi
Coccinellidae (Uğur böcekleri) Larvaları ve yumurtaları tüketir.
Nabidae, Anthocoridae (Avcı tahtakuruları) Küçük larvaları avlar.
Beauveria bassiana Entomopatojen mantar etkili.
Parazitoit Hymenoptera türleri Yumurtalara parazitleştirici etki gösterir.

6. Kültürel Mücadele Önlemleri
Önlem Açıklama
Yabancı Ot Kontrolü Zararlının alternatif konukçularını yok eder.
Bitki Artığı Temizliği Kışı geçiren bireylerin barınaklarını yok eder.
Dengeli Gübreleme Aşırı azotlu gübreleme zararı artırabilir.
Erken Ekim Zararlı populasyonu artmadan bitki dayanıklılığı artar.
Mekanik Temizlik Küçük alanlarda larvalar toplanabilir.

7. Kimyasal Mücadele
Etken Madde Etki Şekli IRAC Kodu
Lambda-cyhalothrin Temas + mide etkili 3A
Deltamethrin Sinir sistemi etkili 3A
Spinosad Nöronal uyarıcı, mide etkili 5
Azadirachtin Doğal, beslenmeyi durdurur —
Beauveria bassiana Biyolojik, mantar kaynaklı 14

Uygulama Notu:

  • Larvalar genç dönemindeyken ilaçlama yapılmalıdır.

  • Kimyasal mücadele sabah erken saatlerde tercih edilmelidir.

  • Aynı IRAC grubuna ait etken maddeler ardışık kullanılmamalıdır.

8. Entegre Zararlı Yönetimi (IPM)

  1. Yabancı ot mücadelesi + ekim nöbeti.

  2. Popülasyon izleme: 10 bitkiden 3’ünde zarar varsa ilaçlama eşiği aşılmıştır.

  3. Doğal düşmanlar korunmalı, insektisit seçiminde dikkat edilmelidir.

  4. Biyolojik ajanlar (Beauveria, Azadirachtin) ile desteklenebilir.

  5. Kimyasal müdahale son çare olarak uygulanmalıdır.

9. Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda yaprak yüzeyinin %60’ına kadar zarar oluşabilir.

  • Fotosentez azalır, büyüme ve yağ sentezi düşer.

  • Verim kaybı %20–40 seviyesine ulaşabilir.

İlaç Önerileri