Gibberellinler (GA₃ GA₄₊₇) Gibberellinler (GA’lar), aspir (Carthamus tinctorius L. ) bitkisinde vejetatif büyüme , çiçeklenme uyarımı , tohum çimlenmesi ve bitki boyunun düzenlenmesi gibi pek çok fizyolojik olayda görev alan diterpenoid yapılı bitki hormonlarıdır. En yaygın doğal formları GA₃ (Gibberellik Asit) ve GA₄₊₇ (Gibberellin karışımı) olarak bilinir.
Aspirde Gibberellinlerin Temel İşlevleri
Fizyolojik Süreç Gibberellinlerin Etkisi Açıklama
Çimlenme Endospermde α-amilaz sentezini artırır Nişastanın şekere dönüşümünü sağlar, embriyonik gelişimi destekler.
Gövde Uzaması Hücre uzamasını teşvik eder Özellikle genç sürgün ve yaprak saplarında büyümeyi hızlandırır.
Çiçeklenme Fotoperiyot bağımlı türlerde çiçeklenmeyi uyarır Düşük sıcaklık (vernalizasyon) gereksinimini azaltabilir.
Dişi Çiçek ve Başak Gelişimi Pozitif etki Aspirde dişi çiçek sayısını artırabilir, çiçeklenmeyi senkronize eder.
Meyve Gelişimi Tohum tutumu ve perikarp uzamasını destekler GA düzeyi yüksek bitkilerde kapsül dolgunluğu artar.
Yaşlanma Geciktirme Anti-senesens etkili Yaprak ve genç dokularda klorofil yıkımını yavaşlatır.
Aspirde GA Dengesini Etkileyen Faktörler
Işık Süresi (Fotoperiyot): Kısa gün koşullarında GA sentezi azalır.
Sıcaklık: Düşük sıcaklıkta endojen GA üretimi artar, vernalizasyon etkisi taklit edilir.
Azotlu Gübreler: Yüksek azot, GA sentezini artırarak aşırı boy uzamasına neden olabilir.
Stres Koşulları: Kuraklık ve tuzluluk, GA sentezini baskılar.
Tarımda Kullanılan Başlıca Gibberellin Formları
Etken Madde Kullanım Alanı (Aspirde) Uygulama Notları
GA₃ (Gibberellik Asit) Tohum çimlenmesini teşvik eder, genç dönem büyümesini artırır. 10–50 ppm arası çözelti tohum ön işleminde veya fide döneminde kullanılabilir.
GA₄₊₇ (Gibberellin karışımı) Çiçeklenme senkronizasyonu ve kapsül dolgunluğunu artırır. Bitki boyu uzamasına neden olabileceğinden doz dikkatli ayarlanmalıdır.
Diğer Hormonlarla Etkileşim
Hormon Etkileşim Türü Sonuç
Auksin (IAA) Sinergist
Hücre uzaması ve doku farklılaşmasında birlikte çalışır.
Sitokinin Sinergist
Hücre bölünmesi ve büyümeyi güçlendirir.
ABA (Abscisik Asit) Antagonist
GA çimlenmeyi teşvik ederken, ABA baskılar.
Etilen Karmaşık
GA yüksekliği, etilen sentezini azaltabilir, olgunlaşmayı geciktirir.
Aspirde Gibberellin Yönetimi – Uygulama Önerileri
Tohum Dönemi: 20–40 ppm GA₃ ön uygulaması çimlenmeyi hızlandırabilir.
Vejetatif Gelişim: GA + mikro element kombinasyonları fide gelişimini güçlendirir.
Çiçeklenme Öncesi: GA₄₊₇ uygulaması çiçek sayısını artırabilir ancak aşırı dozlar bitkinin yatmasına neden olabilir.
