Bilgi Bankası

Monodehidroaskorbat redüktaz (MDHAR) / Dehidroaskorbat redüktaz (DHAR)

Monodehidroaskorbat redüktaz (MDHAR) ve dehidroaskorbat redüktaz (DHAR), aspir (Carthamus tinctorius L.) bitkisinde Askorbat–Glutatyon (AsA–GSH) döngüsünün önemli enzimleridir.
Bu iki enzim, askorbat (vitamin C)’ın aktif formunu yenileyerek hidrojen peroksit (H₂O₂) detoksifikasyonunu sürdürür.
SOD ve APX ile birlikte çalışarak reaktif oksijen türlerinin (ROS) etkisiz hale getirilmesini sağlar.

1. Monodehidroaskorbat Redüktaz (MDHAR)

Kimyasal Özellikleri

Özellik Açıklama
Tam adı Monodehidroaskorbat Redüktaz (EC 1.6.5.4)
Reaksiyon Denklemi Monodehidroaskorbat + NAD(P)H → Askorbik Asit + NAD(P)⁺
Cofaktör FAD (flavin adenin dinükleotid)
Yerleşim yeri Kloroplast, mitokondri, peroksizom
Optimum pH 7.0 – 7.8

Görev ve Fizyolojik Rol

  • AsA–GSH döngüsünde askorbat yenilenmesini sağlar.

  • APX enzimiyle birlikte çalışarak H₂O₂ detoksifikasyonuna katkı verir.

  • Fotosentez sırasında kloroplastta NADPH kullanarak askorbatı aktif tutar.

  • Kuraklık, tuzluluk ve sıcaklık streslerinde artan ROS’a karşı koruyucu etki gösterir.

2. Dehidroaskorbat Redüktaz (DHAR)

Özellik Açıklama
Tam adı Dehidroaskorbat Redüktaz (EC 1.8.5.1)
Reaksiyon Denklemi Dehidroaskorbat + 2 GSH → Askorbik Asit + GSSG
Cofaktör Glutatyon (GSH)
Yerleşim yeri Sitoplazma, kloroplast
Optimum pH 7.2 – 8.0

Görev ve Fizyolojik Rol

  • Oksitlenmiş askorbatı (DHA) indirgenmiş forma (AsA) dönüştürür.

  • GR (Glutatyon Redüktaz) ile bağlantılı çalışarak GSH/GSSG dengesini korur.

  • Fotosentetik ve oksidatif streste AsA havuzunu yenileyerek antioksidan savunmayı destekler.

  • Yaşlanmayı geciktirici ve hücre zarını koruyucu etki gösterir.

MDHAR – DHAR – GR Enzim Zinciri (AsA–GSH Döngüsü)

Enzim Görev Bağlantı
SOD Süperoksit radikallerini H₂O₂’ye dönüştürür Başlangıç basamağı
APX H₂O₂’yi AsA ile indirger H₂O₂ detoksifikasyonu
MDHAR AsA’nın tek elektronlu radikalini yeniler NADPH bağımlı
DHAR DHA’yı AsA’ya dönüştürür GSH bağımlı
GR GSSG’yi GSH’a indirger Döngüyü tamamlar

Bu sistem sayesinde bitki, ROS birikimini kontrol altında tutarak hücre zarlarını ve kloroplast yapısını korur.

Aspirde MDHAR & DHAR Aktivitesini Artıran Faktörler

  • Işık şiddeti: Fotosentezde ROS üretimi artınca aktivite yükselir.

  • Stres koşulları: Kuraklık, tuzluluk, ağır metaller, UV-B ışını.

  • Fe, Mn, Zn ve Mg içeren mikro besin gübreleri.

  • Askorbik asit + glutatyon içeren biyostimülantlar.

  • Brassinosteroid (BRs) ve Jasmonat (JA) uygulamaları.

Aspir Bitkisi İçin Önemi

MDHAR ve DHAR, AsA–GSH döngüsünün kalp enzimleri olarak görev yapar.
Bu sayede aspir bitkisi:

  • Fotosentetik sistemini korur,

  • Oksidatif stresi minimize eder,

  • Kuraklık ve tuzluluğa karşı metabolik dayanıklılığını sürdürür.

İlaç Önerileri