Meyve (Tohum) Tutumu ve Dönme Başlangıcı (70–79) Bu dönem, döllenmeden sonra tohum oluşumunun başladığı ve bitkinin fizyolojik olarak olgunlaşma sürecine geçtiği evredir. Aspirde bu aşama, verim ve yağ oranının belirlenmesinde kritik rol oynar.
Fenolojik Özellikler
Özellik Açıklama
Başlama Zamanı Çiçeklenmeden hemen sonra (yaklaşık 5–10 gün).
Bitkisel Durum Taç yapraklar dökülmeye başlar, çiçek tablasında döllenmiş ovaryumlar şişer.
Tohum Gelişimi Embriyo ve endosperm farklılaşmaya başlar; besin iletimi hızlanır.
Bitki Rengi Üst kısımlar yeşil kalırken, alt yapraklarda sararma başlar.
Fotosentetik Aktivite En yüksek seviyededir; enerji birikimi tohuma yönelir.
Fizyolojik ve Biyokimyasal Süreçler
Enzim / Bileşik Değişim Açıklama
Nişasta Sentaz ↑ Karbon birikimi başlar, tohumda nişasta temeli oluşur.
Asetil-KoA Karboksilaz (ACCase) ↑ Yağ asidi biyosentezi hazırlığı.
Sucroz Sentaz / İnvertaz ↑ Şeker taşınımı ve enerji transferi.
Fenilalanin Amonyak Liyaz (PAL) ↑ Hücre duvarı sertleşmesi ve savunma metabolizması.
Katalaz (CAT), SOD, APX ↑ Oksidatif stresin dengelenmesi.
Etilen (C₂H₄) Hafif ↑ Döllenmiş çiçeklerin yaşlanma sinyali.
Tarla Gözlemleri ve Yönetim Uygulamaları
Uygulama Amaç
Sulama Orta düzeyde sürdürülmeli; aşırı su, kök çürüklüklerini artırabilir.
Azot Uygulaması (Foliar N) Tohum tutumunu destekler; 0,3–0,5% üre çözeltileri kullanılabilir.
Mikro Element Takviyesi (B, Zn, Mn) Polen canlılığı ve embriyo gelişimi için gereklidir.
Hastalık İzleme Özellikle Alternaria ve Botrytis kaynaklı çiçek sapı çürüklükleri gözlenmelidir.
Verim ve Kalite Üzerindeki Etkiler
Parametre Eğilim Açıklama
Tohum Tutum Oranı %70–90’a ulaşır (çeşit ve iklime bağlı).
Yağ Sentezi Başlangıcı Bu evrenin sonunda ilk lipid birikimi gözlenir.
Protein Birikimi Başlar, embriyo gelişimiyle paralel artış gösterir.
Verim Potansiyeli Bu dönemdeki stres (susuzluk, sıcaklık, hastalık) doğrudan verim kaybına yol açar.
Dönem Sonu Belirtileri
Çiçeklerin çoğu kurur, kafalarda belirgin dolgunluk başlar.
Tohumlar beyaz renkten krem renge döner.
Bitkilerde su iletimi azalır, saplar kısmen odunlaşır.
Yağ ve protein sentezi aktifleşmeye başlar.
