Bilgi Bankası

Yağ asidi profili ve oksidasyon kontrol sensörleri

1. Yağ Asidi Profilinin Önemi

  • Aspir (Carthamus tinctorius L.) tohumu yağı, özellikle linoleik asit (%70–80) bakımından zengindir.

  • Bu profil, hem beslenme değeri hem de oksidasyon kararlılığı açısından kritik öneme sahiptir.

  • Yağ asidi kompozisyonu, çeşit, yetiştirme koşulları, kurutma sıcaklığı ve presleme tekniği gibi faktörlerden etkilenir.

Tipik Aspir Yağ Asidi Profili (%):

Yağ Asidi Kimyasal Formül Ortalama Oran Özelliği
Linoleik Asit (C18:2) CH₃(CH₂)₄CH=CHCH₂CH=CH(CH₂)₇COOH 70–80 Doymamış, besinsel olarak değerli
Oleik Asit (C18:1) CH₃(CH₂)₇CH=CH(CH₂)₇COOH 10–15 Kararlılık artırır
Palmitik Asit (C16:0) CH₃(CH₂)₁₄COOH 6–8 Doymuş yağ, oksidasyona dirençli
Stearik Asit (C18:0) CH₃(CH₂)₁₆COOH 2–3 Katı yağ yapısına katkı
Linolenik Asit (C18:3) CH₃CH₂CH=CHCH₂CH=CHCH₂CH=CH(CH₂)₇COOH <1 Oksidasyona en hassas fraksiyon

2. Oksidasyon ve Bozulma Süreçleri

  • Yağ oksidasyonu, sıcaklık, ışık ve oksijen varlığında peroksit (PV) ve aldehit oluşumuyla ilerler.

  • Bu süreç yağın:

    • Tat, koku ve renk bozulmasına,

    • Serbest yağ asidi (FFA) artışına,

    • Besinsel değer kaybına neden olur.

Ana Oksidasyon Göstergeleri:

Parametre Hedef Değer Ölçüm Türü İzleme Modülü
Peroksit Değeri (PV) ≤ 10 meq O₂/kg Kimyasal / Sensör AgroPlanet Kalite Modülü
Anisidin Değeri (AV) ≤ 20 Spektrofotometrik Laboratuvar & sensör girişi
TOTOX (2×PV + AV) ≤ 30 Otomatik hesaplama Dijital kalite raporu
FFA (Serbest Yağ Asidi) ≤ 1.5 % Asit-baz titrasyonu Rafinasyon öncesi kontrol

3. Oksidasyon Kontrol Sensör Teknolojileri
Sensör Tipi Çalışma Prensibi Kullanım Noktası AgroPlanet Entegrasyonu
Optik O₂ Sensörü Yağda çözünmüş oksijen ölçümü (luminesans sönümü prensibi) Depo tankları, rafinasyon çıkışı Sürekli veri kaydı, uyarı limiti
Volatil Organik Bileşik (VOC) Sensörü Oksidatif bozunma sonucu çıkan aldehit ve ketonları algılar Rafinasyon sonrası hat Oksidasyon alarmı oluşturur
Peroksit Sensörü (Elektrokimyasal) Redoks reaksiyonu ile PV belirler Online analiz modülü PV grafiği (meq O₂/kg)
Sıcaklık-Nem Sensörü Ortam nemi ve sıcaklığıyla oksidasyon hızını ilişkilendirir Depolama alanı “Soğuk Zincir İzleme” modülüyle bağlantılı
UV Işık Sensörü Yağda ışık kaynaklı fotooksidasyonu takip eder Şeffaf ambalaj hatları Işık maruziyet raporu

4. Dijital İzleme ve Veri Analitiği (AgroPlanet Kalite Modülü)

Veri Alanları:

  • Parti numarası, üretim tarihi

  • Yağ asidi analizi (C16:0, C18:0, C18:1, C18:2, C18:3)

  • PV, AV, FFA, TOTOX değerleri

  • Depo sıcaklık ve nem değerleri

  • O₂ ve VOC sensör okumaları

Otomatik Analiz Özellikleri:

  • Oksidasyon Trend Grafiği (PV – Zaman)

  • FFA Artış Eğrisi (Rafinasyon öncesi/sonrası)

  • Sıcaklık-Nem-Kalite Korelasyonu

  • Verim–Kalite İlişkisi: Yüksek sıcaklıkta presleme ile FFA artışı karşılaştırması

5. Kalite Yönetimi ve Uyarı Sistemleri

  • PV veya FFA değerleri eşik üstüne çıkarsa sistem otomatik alarm üretir.

  • AI destekli “erken oksidasyon tahmin modeli” geçmiş veriye göre risk analizi yapar.

  • Raporlama çıktısı:

    • “Yağ Kalitesi Günlük Raporu”

    • “Depo Oksidasyon İzleme Grafiği”

    • “Rafinasyon Etkinliği (% FFA düşüşü)”

6. Hedef Değerler ve Performans Göstergeleri

Parametre Hedef Ölçüm Yöntemi
Linoleik Asit %70–80 GC Analizi
Oleik Asit %10–15 GC Analizi
PV ≤ 10 meq O₂/kg Sensör / Laboratuvar
FFA ≤ 1.5 % Titrasyon / Online sensör
O₂ Konsantrasyonu ≤ 2 mg/L Optik sensör
VOC Yoğunluğu ≤ 1 ppm Gaz sensörü

7. Raporlama ve Görselleştirme (AgroPlanet Ekranları)

  • Yağ Asidi Profili Çark Grafiği (C16–C18 oranları)

  • Oksidasyon Süreç Grafiği (PV–Zaman)

  • Depo Ortam Sensör Haritası (Sıcaklık–Nem–O₂)

  • Toplam Kalite İndeksi (TQI) → Sistem tarafından hesaplanır

İlaç Önerileri