Biyodizel üretim teknolojileri (transesterifikasyon sistemleri)
1. Genel Amaç
Aspir tohumu yağı, yüksek linoleik asit (%70–80) oranı sayesinde biyodizel üretiminde ideal hammaddedir.
Transesterifikasyon , trigliseritlerin alkol (genellikle metanol veya etanol) ile reaksiyona girerek biyodizel (metil/etil ester) ve gliserol oluşturduğu kimyasal bir dönüşüm sürecidir.
Ana reaksiyon:
Trigliserit + 3 ROH → Kataliz o ¨ r 60 ° C 3 RCOOR’ + Gliserol ext{Trigliserit} + 3 ext{ROH} xrightarrow[ ext{Katalizör}]{60°C} 3 ext{RCOOR`} + ext{Gliserol} Trigliserit + 3 ROH 60° C Kataliz o ¨ r 3 RCOOR’ + Gliserol
(Burada ROH = Metanol/Ethanol, RCOOR` = Biyodizel)
2. Proses Aşamaları
Aşama
İşlem
Ekipman
Hedef
1. Yağ Hazırlama
Filtrasyon ve kurutma
Filtre tankı, ısıtıcı
Su ve tortudan arındırma
2. Reaktör Besleme
Yağ + alkol + katalizör (NaOH veya KOH) karışımı
Reaktör, karıştırıcı
Homojen reaksiyon karışımı oluşturma
3. Transesterifikasyon
60–65 °C’de 1–2 saat reaksiyon
Isıtmalı reaktör, karıştırma sistemi
Yağın biyodizele dönüşümü
4. Faz Ayırımı
Biyodizel ve gliserol ayrımı
Dekantör, santrifüj
Ağırlık farkıyla faz ayrımı
5. Yıkama ve Nötralizasyon
Su ile yıkama, asidik nötralizasyon
Karıştırma tankı, filtre
Sabun ve kataliz kalıntısını giderme
6. Kurutma ve Saflaştırma
Hafif vakum altında ısıtma
Vakum kurutucu
Nem ve alkol kalıntısının uzaklaştırılması
3. Kimyasal ve Operasyonel Parametreler
Parametre
Tipik Değer
Açıklama
Metanol oranı
6:1 (mol/mol yağ)
Fazla alkol dönüşümü artırır
Katalizör (NaOH/KOH)
%0.5–1 (yağ kütlesine göre)
Yağdaki FFA’ya göre ayarlanır
Sıcaklık
60–65 °C
Kaynama noktasının altında tutulur
Reaksiyon süresi
60–120 dk
Tam dönüşüm için optimum süre
Dönüşüm verimi
%95–98
Uygun işlemle elde edilir
FFA (girdi yağı)
< %1.5
Fazla FFA sabunlaşma riskini artırır
4. Biyodizel Kalite Kriterleri (EN 14214 Standardı)
Parametre
Limit
Ölçüm Yöntemi
Yoğunluk (15°C)
860–900 kg/m³
ASTM D1298
Viskozite (40°C)
3.5–5.0 mm²/s
ASTM D445
Asit sayısı
< 0.5 mg KOH/g
ASTM D664
Metanol içeriği
< %0.2
GC analizi
Su içeriği
< %0.05
Karl Fischer
Ester oranı
≥ %96.5
GC-FID analizi
5. Dijital İzleme (AgroPlanet Enerji Modülü)
Veri Alanları:
Parti numarası, yağ tipi, FFA (%)
Reaktör sıcaklığı, basınç, karıştırma hızı
Metanol ve katalizör miktarı
Reaksiyon süresi, enerji tüketimi (kWh/kg)
Nihai biyodizel verimi (%)
Gliserol oranı (%)
Sensör Entegrasyonu:
Sıcaklık ve basınç sensörleri: Reaktör izleme
PH ve iletkenlik sensörleri: Yıkama sürecinde sabun kalıntısı kontrolü
Akış sensörleri: Metanol ve yağ debisi
VOC sensörleri: Metanol buharı kontrolü (iş güvenliği)
6. Enerji ve Güvenlik Yönetimi
Enerji geri kazanımı: Reaktör ısısının gliserin kurutma hattına yönlendirilmesi.
Patlamaya dayanıklı (ATEX) sistemler: Metanol buharı riski için zorunlu.
Sensör uyarıları: VOC > 100 ppm durumunda otomatik alarm.
Atık yönetimi: Gliserol, biyogaz veya sabun üretiminde yeniden kullanılabilir.
7. AgroPlanet Raporlama Özellikleri
“Transesterifikasyon Süreç Grafiği” (sıcaklık-zaman dönüşüm oranı)
“Enerji Verimlilik Raporu” (kWh/kg biyodizel)
“Kimyasal Kullanım Tablosu” (NaOH, metanol, FFA ilişkisi)
“Kalite Sertifikası” (EN 14214 uyum durumu)
“Gliserol Yan Ürün Raporu” (kg ve saflık oranı)
8. Hedef Performans Değerleri
Göstergeler
Hedef
İzleme Modülü
Dönüşüm Verimi
≥ %95
Reaktör sensörleri
FFA
≤ %1.5
Yağ giriş modülü
Enerji Verimliliği
≥ %85
Enerji ölçüm
VOC Seviyesi
≤ 100 ppm
Gaz sensörü
Ester Oranı
≥ %96.5
Kalite analizi