Bilgi Bankası

Phytophthora Kök Çürüklüğü (Phytophthora cinnamomi)

1. Hastalık Etmeni ve Biyolojisi

  • Etmen: Phytophthora cinnamomi Rands

  • Sınıf: Oomycetes (su kalıpları)

  • Konukçular: Avokado, ceviz, turunçgil, badem, orman ve süs bitkileri

  • Yaşam döngüsü:

    • Toprakta oospor ve klamidospor formunda uzun süre canlı kalabilir.

    • Nemli koşullarda zoospor üreterek suyla taşınır.

    • Enfeksiyon genellikle kök uçlarından başlar.

  • Yayılım yolları: Sulama suyu, drenaj akışı, yağmur sıçraması, bulaşık fidan ve aletler.

2. Belirtiler ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Kök sistemi Emici kökler kahverengileşir, kabuk kolayca soyulur. Tarçın kahvesi renkli iç dokular tipiktir.
Gövde tabanı Toprak hattında kabuk çatlaması ve kararma. Gelişmiş olgularda çevresel çürüme.
Yapraklar Solgunluk, küçülme, matlaşma. Gelişim geriliğiyle birlikte görülür.
Ağaç genel görünümü Sürgün uçlarında kuruma, yaprak dökümü. Kötü drenajlı alanlarda daha şiddetli.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Toprak: Ağır bünyeli, geçirimsiz ve su tutan topraklar hastalığı tetikler.

  • Nem: Uzun süreli doygunluk spor oluşumunu artırır.

  • Sıcaklık: 20–30 °C aralığında optimum gelişme.

  • pH: 5–7 arasında daha hızlı çoğalma.

  • Sulama: Fazla sulama ve kötü drenaj en önemli risk faktörüdür.

4. Laboratuvar Tanısı

  • PDA veya V8 agar besiyerinde izolasyon.

  • Mikroskopta papillalı limon şekilli sporangium gözlenir.

  • Moleküler doğrulama: ITS-PCR veya LAMP testi.

5. Kültürel Önlemler

  1. Drenaj iyileştirme: Bahçede suyun birikmesini önleyecek kanallar açılmalı.

  2. Sağlıklı fidan kullanımı: Sertifikalı, hastalıksız fidanlar tercih edilmeli.

  3. Sulama planlaması: Toprak doygunluğu uzun süre korunmamalı.

  4. Malçlama: Çam kabuğu gibi organik malçlar toprak sıçramasını azaltır.

  5. Dirençli anaç seçimi: Dusa (Merensky 2), Zentmyer, Martin Grande gibi anaçlar toleranslıdır.

  6. Hastalıklı ağaçların uzaklaştırılması: Şiddetli enfekteli ağaçlar kökleriyle sökülmelidir.

6. Kimyasal Mücadele

Etken Madde Formülasyon / Kullanım Etki Mekanizması FRAC Kodu
Fosetyl-Al 200–300 g/100 L su – kök bölgesine veya yapraktan Sistemik; bitki savunma sistemini aktive eder 33
Metalaxyl-M 2–2,5 g/L su veya damlama ile RNA polimeraz inhibitörü; sistemik etki 4
Phosphorous acid (Potasyum fosfonat) %0,5–1 çözeltisi yapraktan veya topraktan Fosfonat türevi; bitki savunmasını uyarır P07
Mefenoxam + Mancozeb 2 g/L su; sistemik + yüzey etkili karışım RNA polimeraz inhibitörü + temas etkili 4 + M03

Uygulama Zamanı:
İlkbahar başı (aktif sürgün öncesi) ve sonbahar dönemlerinde yapılmalıdır.
Toprak aşırı ıslakken uygulama yapılmamalıdır.

7. Biyolojik Mücadele

Biyolojik Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Trichoderma harzianum Antagonistik, mikoparazitik etki Fide kök kaplama veya toprak inokülasyonu
Bacillus subtilis, Pseudomonas fluorescens Rizobakteriyel savunma aktivasyonu Sulama suyu veya yapraktan
Gliocladium virens Antibiyotik üretimi ve spor rekabeti Damlama veya toprak karışımı

8. Direnç Yönetimi ve Entegre Strateji

  • Aynı FRAC kodundaki fungisitler art arda kullanılmamalıdır.

  • Kimyasal, biyolojik ve kültürel yöntemler birlikte uygulanmalıdır.

  • Toprak pH’sı ve nem seviyesi düzenli kontrol edilmelidir.

  • Ekipmanlar ve ayakkabılar dezenfekte edilmelidir (%1 NaOCl).

  • Hastalık bulaşık alanlara giriş sınırlandırılmalıdır.

İlaç Önerileri