Bilgi Bankası

Verticillium Solgunluğu (Verticillium dahliae)

1. Hastalık Etmeni ve Biyolojisi

  • Etmen: Verticillium dahliae Kleb.

  • Sınıf: Deuteromycetes (Fungi Imperfecti)

  • Yaşam Döngüsü:

    • Toprak kökenli bir fungus olup mikrosklerot adı verilen yapılarla toprakta 10 yıldan uzun süre canlı kalabilir.

    • Mikrosklerotlar kök yüzeyine temas ettiğinde çimlenir ve kök korteksinden içeri girer.

    • Fungus ksilem dokusu boyunca ilerleyerek iletim demetlerini tıkar.

  • Konukçular: Avokado, pamuk, domates, patlıcan, zeytin, badem, ahududu, süs bitkileri.

2. Belirtiler ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Yapraklar Ani solma, bir taraflı kurumalar, damar arası sararma. Genellikle tek taraflı solgunluk karakteristiktir.
Dallar / Sürgünler Kısmi kuruma, iç dokuda kahverengileşme. Kesit alındığında ksilemde kahverengi damar çizgileri.
Ağaç genel görünümü Ağaçlar kısmen veya tamamen kurur. Kuru ağaçlar genelde sürgün yenileme yapmaz.
Kök sistemi Hafif kahverengileşme, kök kabuğunda incelme. Kök çürümesi Armillaria veya Phytophthora’dan daha zayıftır.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Toprak sıcaklığı: 20–28 °C arası optimumdur.

  • Toprak tipi: Tınlı–kumlu, iyi havalanan topraklarda daha hızlı yayılır.

  • Toprak nemi: Orta düzey nemde gelişir; aşırı ıslaklık gelişmeyi azaltır.

  • Konukçu bitkiler: Duyarlı bitkilerle dönüşüm yapılması hastalık riskini artırır.

  • pH: 6–8 arasında yaşamını sürdürebilir.

4. Laboratuvar Tanısı

  • Ksilem dokusundan alınan örnekler PDA veya Czapek Dox agar ortamında kültüre edilir.

  • Mikroskop altında mikrokonidia, makrokonidia ve mikrosklerot gözlenir.

  • Moleküler doğrulama: PCR (ITS bölgeleri) testi kullanılır.

5. Kültürel Önlemler

  1. Duyarlı türlerle münavebeden kaçınma: Domates, pamuk, patlıcan gibi bitkilerle dönüşüm yapılmamalıdır.

  2. Dayanıklı anaçlar: Dusa, Toro Canyon, Zentmyer anaçları kısmen toleranslıdır.

  3. Toprak solarizasyonu: 4–6 hafta süresince şeffaf naylonla örtülerek patojen yükü azaltılır.

  4. Organik madde ve Trichoderma kullanımı: Yararlı mikroflora aktivitesini artırır.

  5. Hastalıklı ağaçların sökümü: Enfekteli bitkiler kökleriyle birlikte uzaklaştırılmalıdır.

  6. Sulama yönetimi: Aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

6. Kimyasal Mücadele (Koruyucu ve Tedavi Amaçlı)

Etken Madde  Formülasyon / Kullanım Etki Mekanizması FRAC Kodu
Fosetyl-Al 200–300 g/100 L su; kök çevresine veya yapraktan Sistemik; bitki savunma sistemini aktive eder 33
Tebuconazole 1–1.5 mL/L su; gövdeye ve kök çevresine Sterol biyosentez inhibitörü; sistemik 3
Thiophanate-methyl 1.5–2 g/L su; ksilem sistemine geçer Hücre bölünmesini engeller 1
Prochloraz 0.1–0.2%; koruyucu + eradikatif Ergosterol biyosentez inhibitörü 3

Uyarı: Verticillium toprakta uzun süre kalıcıdır; kimyasal mücadele genellikle önleyici ve destekleyici amaç taşır.

7. Biyolojik Mücadele

Biyolojik Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Trichoderma harzianum Antagonistik etki, enzimatik yıkım Fide kök kaplama veya toprak inokülasyonu
Bacillus subtilis Antibiyotik üretimi, rizosfer kolonizasyonu Sulama suyu ile
Pseudomonas fluorescens Bitki savunma genlerini aktive eder Damlama sistemiyle

8. Direnç Yönetimi ve Entegre Strateji

  • Aynı FRAC koduna sahip fungisitler ardışık kullanılmamalıdır.

  • Kimyasal + biyolojik + kültürel önlemler birlikte uygulanmalıdır.

  • Duyarlı bitkilerle münavebe yapılmamalı, toprağın mikrobiyal dengesi korunmalıdır.

  • Bahçeye girişte alet ve çizmeler dezenfekte edilmelidir (%1 NaOCl).

İlaç Önerileri