Bilgi Bankası

Antraknoz (Colletotrichum gloeosporioides)

1. Hastalık Etmeni ve Biyolojisi

  • Etmen: Colletotrichum gloeosporioides (Penz.) Penz. & Sacc.

  • Sınıf: Ascomycetes

  • Yaşam döngüsü:

    • Fungus meyve, çiçek, yaprak ve sürgün yüzeyinde latent (gizli) enfeksiyon oluşturur.

    • Enfeksiyon genellikle hasattan sonra, olgunlaşma sırasında aktive olur.

    • Sporlar (konidiler) yağmur ve yüksek nemle yayılır.

  • Konukçular: Avokado, mango, turunçgiller, papaya, kahve ve birçok tropikal meyve.

2. Belirtiler ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Meyve Kahverengi–siyah çökük lekeler, merkezinde pembe spor yastıkları. Olgunlaşma sürecinde hızlı yayılır; kesitte çukur leke görülür.
Yapraklar Kahverengi nekrotik lekeler, genellikle uçlardan başlar. Lekelerin çevresi açık sarı hale dönüşür.
Sürgün ve çiçekler Genç sürgünlerde yanık benzeri lekeler, çiçeklerde dökülme. Şiddetli enfeksiyonda çiçeklenme kaybı ve meyve tutmama görülür.
Depolama aşaması Meyve yüzeyinde hızlı kararma, kabuk altında çürüme. Soğuk depoda latent enfeksiyon aktive olur.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Sıcaklık: 24–30 °C arası optimumdur.

  • Bağıl nem: %90 ve üzeri, sürekli ıslak yüzey gerektirir.

  • Yağış: Yağmurlu veya sisli koşullar spor yayılımını artırır.

  • Yaralanmalar: Hasat sırasında kabuk zedelenmeleri enfeksiyonu kolaylaştırır.

  • Yoğun bitki örtüsü: Hava sirkülasyonunun az olduğu alanlarda yayılım hızlanır.

4. Laboratuvar Tanısı

  • PDA veya MEA besi yerinde gri–turuncu koloni gelişimi.

  • Mikroskopta hilal şeklinde konidiler tipiktir.

  • Moleküler teşhis: ITS-PCR veya Colletotrichum-spesifik primerlerle doğrulama yapılır.

5. Kültürel Önlemler

  1. Budama: Hava sirkülasyonunu artıracak şekilde düzenli budama yapılmalı.

  2. Hasat hijyeni: Hasat aletleri dezenfekte edilmeli, meyveler kuru toplanmalıdır.

  3. Yağış sonrası ilaçlama: Yağış sonrası 24 saat içinde koruyucu uygulama yapılmalıdır.

  4. Hasat sonrası işlem: Meyveler temiz suyla yıkanmalı, kurutulmalı.

  5. Dengeli besleme: Özellikle Ca ve B eksikliği kabuk direncini azaltır.

  6. Depolama koşulları: 5–7 °C, %85–90 nemde muhafaza edilmelidir.

6. Kimyasal Mücadele

Etken Madde  Formülasyon / Kullanım Etki Mekanizması FRAC Kodu
Azoxystrobin 0.75 mL/L su; koruyucu uygulama Mitokondriyal solunum inhibitörü 11
Pyraclostrobin + Boscalid 1 g/L su; geniş spektrumlu Kompleks II ve III inhibitörü 7 + 11
Prochloraz 0.1–0.2% solüsyon; meyve yüzeyine Ergosterol biyosentez inhibitörü 3
Thiophanate-methyl 1.5–2 g/L su; sistemik Hücre bölünmesini engeller 1
Copper oxychloride / Hidroksit 200 g/100 L su; koruyucu yüzey etkili Temas etkili, koruyucu M01

Uygulama zamanı: Çiçeklenme öncesi + meyve büyüme dönemi + hasat öncesi koruyucu ilaçlama.

7. Biyolojik Mücadele

Biyolojik Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Bacillus subtilis Antibiyotik üretimi, spor çimlenmesini engeller Yaprak ve meyve yüzeyine püskürtme
Trichoderma harzianum Antagonistik etki, rekabet Toprak ve gövde çevresi inokülasyonu
Pichia guilliermondii (maya) Meyve yüzeyinde rekabetçi kolonizasyon Hasat sonrası daldırma uygulaması

8. Direnç Yönetimi ve Entegre Strateji

  • Aynı FRAC kodundaki fungisitler arka arkaya kullanılmamalıdır.

  • Kimyasal + biyolojik + kültürel yöntemler birlikte uygulanmalıdır.

  • Hasat sonrası depolama sıcaklığı 7 °C’nin altına düşürülmemelidir (fizyolojik zarar riski).

  • Organik üretimde bakır ve biyolojik ajan kombinasyonu önerilir.

İlaç Önerileri