Bilgi Bankası

Külleme (Oidium spp.)

1. Hastalık Etmeni ve Biyolojisi

  • Etmen: Oidium perseae, Oidium mangiferae veya Erysiphe spp. (bölgesel olarak değişir)

  • Sınıf: Ascomycetes

  • Hastalık tipi: Yüzeysel fungal hastalık (ektoparazit)

  • Yaşam döngüsü:

    • Fungus yaprak, sürgün ve çiçek yüzeyinde konidial sporlarla gelişir.

    • Sporlar rüzgârla taşınır; yüksek nem ve ılıman sıcaklıkta çimlenir.

    • Fungus yüzeyde misel oluşturur, epidermal hücrelerden beslenir.

    • Hastalık genellikle ilkbahar – yaz başı döneminde yoğunlaşır.

2. Belirtiler ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Yapraklar Üst yüzeyde unumsu beyaz toz tabakası. Genç yapraklarda kıvrılma ve matlaşma.
Sürgünler İnce beyaz mantar tabakası, kabuk dokusunda kahverengileşme. Şiddetli enfeksiyonda sürgün zayıflar.
Çiçekler Çiçek sapında beyaz toz, çiçek dökülmeleri. Döllenme azalır, meyve tutumu düşer.
Meyveler Küçük meyvelerde kahverengimsi leke ve çatlak oluşumu. Olgunlaşma döneminde yüzey pürüzlülüğü artar.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Sıcaklık: 20–28 °C arasında optimum gelişme.

  • Nem: %60–80 bağıl nem idealdir (yaprak ıslaklığı gerekmez).

  • Işık: Gölge koşullarda daha hızlı yayılır.

  • Rüzgâr: Sporların ana yayılım aracı.

  • Riskli dönem: Genç sürgün ve yaprakların yoğun olduğu ilkbahar–yaz başı.

4. Laboratuvar Tanısı

  • Mikroskop altında konidial zincirler ve ektoparazitik misel gözlenir.

  • Sporlar renksiz, elipsoidal ve tek hücrelidir.

  • Kültür ortamında koloniler beyaz–gri renklidir, ancak laboratuvar üretimi zordur.

5. Kültürel Önlemler

  1. Budama: Sık dallanmayı önlemek ve hava sirkülasyonunu artırmak.

  2. Sulama planı: Fazla nem birikimini önlemek.

  3. Gölgeleme kontrolü: Ağaç içlerinin fazla kararması önlenmelidir.

  4. Yaprak besleme: Ca, Mg ve Si takviyeleri epidermal dayanıklılığı artırır.

  5. Hasta sürgünlerin uzaklaştırılması: Özellikle ilk belirtiler görüldüğünde yapılmalıdır.

6. Kimyasal Mücadele (Koruyucu + Tedavi Edici)

Etken MaddeFormülasyon / Kullanım Etki Mekanizması FRAC Kodu
Sulphur (Kükürt) 200–300 g/100 L su; koruyucu olarak Spor çimlenmesini engeller (temas etkili) M02
Myclobutanil 0.4 mL/L; sistemik Sterol biyosentez inhibitörü 3
Tebuconazole 1 mL/L; sistemik Demetilasyon inhibitörü 3
Trifloxystrobin 0.1% solüsyon; koruyucu ve tedavi edici Mitokondriyal solunumu durdurur 11
Potassium bicarbonate 0.5% çözeltisi; organik uygulama Yüzey pH’sını değiştirerek mantarı öldürür NC

Uygulama Zamanı:
İlk belirtiler görüldüğünde ve özellikle genç yaprak–sürgün döneminde başlanmalı, 10–14 gün arayla 2–3 uygulama yapılmalıdır.

7. Biyolojik Mücadele

Biyolojik Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Ampelomyces quisqualis Külleme mantarına parazit olarak saldırır Yaprak yüzeyine püskürtme
Bacillus subtilis Spor çimlenmesini engeller, antibiyotik üretimi Yaprak uygulaması
Trichoderma harzianum Rekabetçi koloni oluşturur Damlama veya toprak inokülasyonu

8. Direnç Yönetimi ve Entegre Strateji

  • Aynı FRAC kodundaki fungisitlerin ardışık kullanımı önlenmeli.

  • Kükürt, sistemik fungisit ve biyolojik ajan rotasyonu yapılmalıdır.

  • Hastalığın yoğun olduğu bahçelerde ilkbahar erken döneminde önleyici uygulama yapılmalıdır.

  • Kimyasal, biyolojik ve kültürel yöntemler entegre edilmelidir.

İlaç Önerileri