Bilgi Bankası

Yaprak Lekesi (Cercospora purpurea)

1. Hastalık Etmeni ve Biyolojisi

  • Etmen: Pseudocercospora purpurea (Cooke) Deighton (eski adıyla Cercospora purpurea)

  • Sınıf: Ascomycetes

  • Hastalık tipi: Yüzeysel–nekrotik yaprak ve meyve lekesi hastalığı

  • Yaşam döngüsü:

    • Fungus, yaprak yüzeyinde ve meyve kabuğunda konidial sporlar oluşturur.

    • Bu sporlar yağmur sıçraması ve rüzgârla taşınır.

    • Düşük ışık, yüksek nem ve 25–30 °C sıcaklıkta hızla enfekte eder.

    • Bitki yüzeyinde latent (gizli) enfeksiyon oluşturabilir; özellikle olgunlaşma döneminde görünür hale gelir.

2. Belirtiler ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Yapraklar 1–5 mm çapında, mor-kahverengi, merkezinde gri renkli lekeler. Lekenin etrafında genellikle sarı halo bulunur. Şiddetli enfeksiyonda yaprak erken dökülür.
Meyveler Küçük, çökük, kahverengi–siyah noktalar; ileri aşamada birleşip kabuk çatlakları oluşturur. Kabuk yüzeyinde parlak, sert, kütikula altında siyahlaşma gözlenir.
Sürgünler Genç sürgünlerde lekeler kabukta küçük çatlaklar oluşturabilir. Ağır enfeksiyonlarda sürgün gelişimi zayıflar.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Sıcaklık: 25–30 °C optimum gelişme aralığı.

  • Nem: %90 ve üzeri nem spor çimlenmesini hızlandırır.

  • Yağış: Uzun süreli yağış veya sisli hava en yüksek risk dönemidir.

  • Bitki sıklığı: Hava sirkülasyonu düşük, sık dikilmiş bahçelerde yayılım artar.

  • Beslenme dengesizliği: Özellikle azot fazlalığı yaprak dokusunu hassaslaştırır.

4. Laboratuvar Tanısı

  • PDA besiyerinde zeytin–gri renkli koloniler oluşturur.

  • Mikroskopta uzun silindirik konidiler ve karakteristik “purpura” pigmenti görülür.

  • PCR ile Pseudocercospora purpurea’ya özgü ITS dizileri doğrulamada kullanılır.

5. Kültürel Önlemler

  1. Budama: Hava akışını artırmak için iç dallar seyreltilmelidir.

  2. Sulama kontrolü: Aşırı yaprak ıslaklığından kaçınılmalıdır.

  3. Hastalıklı yaprakların uzaklaştırılması: Yaprak döküntüleri toplanıp imha edilmelidir.

  4. Dikim sıklığı: Ağaçlar arası mesafe yeterli tutulmalıdır.

  5. Besleme: Dengeli N/K oranı korunmalı, Ca ve Si takviyesiyle epidermal dayanıklılık artırılmalıdır.

6. Kimyasal Mücadele

Etken Madde  Formülasyon / Kullanım Etki Mekanizması FRAC Kodu
Mancozeb 200 g/100 L su; koruyucu olarak Çoklu etki noktası; temas etkili M03
Copper oxychloride / Hidroksit 200–250 g/100 L su; koruyucu Yüzey etkili; koruyucu M01
Azoxystrobin 0.75 mL/L su; erken dönem Mitokondriyal solunumu durdurur 11
Tebuconazole 1 mL/L su; sistemik Sterol biyosentez inhibitörü 3
Chlorothalonil 200 g/100 L su Hücre zarını tahrip eder; koruyucu M05

Uygulama zamanı: Yağışlı dönem öncesi ilk koruyucu uygulama, ardından 10–14 gün aralıklarla 2–3 tekrar önerilir.

7. Biyolojik Mücadele

Biyolojik Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Bacillus subtilis Antibiyotik üretimi, yaprak yüzeyinde patojen rekabeti Yaprak uygulaması (%0,3–0,5)
Trichoderma harzianum Mikoparazit, rizosfer kolonizasyonu Damlama veya toprak uygulaması
Pseudomonas fluorescens Savunma genlerini aktive eder Sulama suyu veya yapraktan

8. Direnç Yönetimi ve Entegre Strateji

  • Aynı FRAC grubuna ait fungisitler arka arkaya kullanılmamalıdır.

  • Kimyasal ve biyolojik uygulamalar dönüşümlü yürütülmelidir.

  • Kış sonu budama + ilkbahar bakır uygulaması en kritik koruma kombinasyonudur.

  • Meyve dönemi boyunca 10–14 gün aralıklarla koruyucu ilaçlama sürdürülmelidir.

İlaç Önerileri