Bilgi Bankası

Avokado Meyve Sineği (Anastrepha serpentina Ceratitis capitata)
1. Zararlı Etmeni ve Biyolojisi
Özellik Bilgi
Etmen Türleri Anastrepha serpentina (Avokado meyve sineği) ve Ceratitis capitata (Akdeniz meyve sineği)
Takım / Familya Diptera: Tephritidae
Zararlı Tipi Meyve dokusu içine yumurta bırakan sinek; larvalar meyve etinde beslenir.
Konukçular Avokado, mango, guava, narenciye, papaya, incir ve tropikal meyveler.
Dağılım Orta ve Güney Amerika kökenli; Akdeniz ikliminde C. capitata doğal olarak bulunur.
Yaşam döngüsü

Yaşam döngüsü

  • Dişiler yumurtalarını meyve kabuğu altına bırakır.

  • Yumurtadan çıkan larvalar meyve eti içinde 5–7 gün beslenir.

  • Pupalaşma toprakta gerçekleşir (yaklaşık 8–10 gün).

  • Uygun koşullarda yılda 6–8 döl verir.

  • Ortalama yaşam döngüsü: 18–25 gün (sıcaklığa bağlı).

2. Zarar Şekli ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Meyve yüzeyi Küçük delikler veya zedelenmiş noktalar. Dişi sineğin yumurta bıraktığı yer “iğne ucu” gibidir, çevresi hafif çökük olur.
Meyve eti Larvaların açtığı tüneller, yumuşama ve çürük dokular. Kesitte beyaz, bacaksız kurtçuklar görülür.
Meyve dış görünümü Erken olgunlaşma, kabukta kararma ve dökülme. Enfekteli meyveler pazara uygun değildir.
Depolama aşaması Tüketim sırasında larva çıkışı veya hızlı çürüme. Özellikle C. capitata enfeksiyonu depoda ilerler.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Sıcaklık: 22–30 °C optimum gelişme.

  • Nem: %60–80.

  • Risk faktörleri:

    • Olgunlaşmakta olan meyvelerin bahçede uzun süre bırakılması.

    • Hasat sonrası atık meyvelerin bahçede kalması.

    • Sık dikim, nemli mikroklima ve zayıf hava sirkülasyonu.

  • Zararlı populasyon artışı: Yağış sonrası nemli dönemlerde en hızlıdır.

4. Zararlının Tanınması

  • Ergin (A. serpentina): 6–8 mm uzunlukta, sarı–kahverengi gövdeli, kanatlarında koyu desenli bantlar.

  • Ergin (C. capitata): 4–6 mm, sarımsı–turuncu, parlak benekli, kanat uçlarında karakteristik bant deseni.

  • Larva: Krem-beyaz, bacaksız, konik uçlu; 5–8 mm uzunluğunda.

  • Pupa: Toprakta, kahverengi oval formda, 3–4 mm.

5. Kültürel Önlemler

  1. Dökülen meyveler: Günlük olarak toplanıp derin gömülmeli veya imha edilmelidir.

  2. Hasat sıklığı: Olgun meyveler ağaç üzerinde uzun süre bırakılmamalıdır.

  3. Bahçe temizliği: Toprak yüzeyindeki atıklar kaldırılmalı; organik artıklar zararlı için pupalanma alanıdır.

  4. Kültürel tuzaklama: Şeffaf PET şişe + feromon veya protein hidrolizat tuzakları asılmalıdır (her 2 ağaçta 1 adet).

  5. Budama: Yoğun dallar seyreltilerek bahçe içi havalandırma artırılmalıdır.

  6. Sınır koruma: Bahçe çevresine 1 m yüksekliğinde sineklik ağ veya bariyer sistem kurulabilir.

6. Kimyasal Mücadele

Etken Madde  Formülasyon / Kullanım Etki Mekanizması IRAC Kodu
Spinosad 25 mL/100 L su; yem tuzağı karışımı (%4 protein hidrolizat ile) Sinirsel aşırı uyarı; mide ve temas etkili 5
Deltamethrin 0.3 mL/L; yem karışımıyla veya çevresel bariyer olarak Hızlı temas zehiri; piretroit 3A
Malathion 1 mL/L; protein cezbedici ile karışım Asetilkolinesteraz inhibitörü 1B
Lambda-cyhalothrin 0.3 mL/L; ergin dönem Temas + mide etkili 3A
Trichlorfon 1.5 g/L; yem tuzağına eklenebilir Organofosfat nörotoksin 1B

Uygulama zamanı:
Feromon tuzaklarında haftalık ortalama 3 sinek/ağaç eşiği aşıldığında ilaçlama yapılır.
Hasattan en az 15 gün önce kimyasal uygulamalar sonlandırılmalıdır.

7. Biyoteknik ve Biyolojik Mücadele

Yöntem / Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Feromon tuzakları (trimedlure, protein cezbedici) Erkek bireyleri çekip populasyonu düşürür Ağaç başına 1–2 tuzak
Diachasmimorpha longicaudata (parazitoid arı) Larvalar üzerinde yumurtlayarak öldürür Kontrollü salım (biyofabrika kökenli)
Beauveria bassiana Pupalar üzerinde etkili; entomopatojen fungus Toprak yüzeyine sprey
Metarhizium anisopliae Ergin bireylerde mortalite sağlar Tuzak yüzeylerine kaplama
Kaolin kili (3 %) Yumurtlama engelleyici film tabakası Meyve yüzeyine püskürtme

8. Entegre Mücadele ve Direnç Yönetimi

  • Kimyasal, biyoteknik ve biyolojik uygulamalar birlikte yürütülmelidir.

  • Aynı IRAC koduna sahip insektisitler ardışık kullanılmamalıdır.

  • Protein yem tuzakları sezon boyunca aktif tutulmalıdır.

  • Komşu bahçelerde eş zamanlı mücadele yapılmazsa yeniden bulaşma kaçınılmazdır.

  • Hasat sonrası meyve yıkama tesislerinde sıcak su (46 °C, 10 dk) daldırması, latent larvaları öldürür.

İlaç Önerileri