Bilgi Bankası

Kırmızı Örümcekler (Tetranychus urticae Oligonychus perseae)
1. Zararlı Etmeni ve Biyolojisi
Özellik Bilgi
Etmen Türleri Tetranychus urticae (iki noktalı kırmızı örümcek) ve Oligonychus perseae (avokado kırmızı örümceği)
Takım / Familya Acari: Tetranychidae
Zararlı Tipi Emici ağız yapısına sahip akar; yaprak ve meyve dokusundan bitki özsuyu emer.
Konukçular Avokado, turunçgiller, pamuk, domates, süs bitkileri ve çok sayıda yabancı ot.
Dağılım Akdeniz, Ege ve tropik/subtropik bölgelerde yaygın; Türkiye’de özellikle Antalya, Alanya, Mersin, Hatay ve Muğla çevresinde görülür.

Yaşam döngüsü

  • Dişiler yumurtalarını yaprak altına veya damar kenarına bırakır.

  • Yumurtadan çıkan larvalar ve nimfler 5–7 gün içinde gelişir.

  • Ergin dişiler 2–3 hafta yaşar, günde 3–6 yumurta bırakabilir.

  • 25–30 °C sıcaklıkta bir döngü 7–10 günde tamamlanır.

  • Yılda 15–20 döl verebilir.

2. Zarar Şekli ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Yaprak Üst yüzeyde açık sarı, gümüşi benekler; alt yüzeyde ağ ve akar birikimi. İleri dönemde yapraklar bronzlaşır, kurur ve dökülür.
Meyve Kabukta donukluk ve renk bozukluğu; fotosentez alanı daralır. O. perseae özellikle meyve alt yarısında yoğunlaşır.
Sürgün Yeni sürgünlerde gelişim geriliği ve kurumalar. Yüksek popülasyonda sürgün ölümleri görülür.
Ağaç genelinde Verim düşer, meyve küçülür, stres artar. Özellikle sıcak ve kuru dönemlerde zararı artar.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Sıcaklık: 25–35 °C aralığında optimum gelişme.

  • Nem: Düşük nem (<50%) artışa neden olur.

  • Risk faktörleri:

    • Kurak hava koşulları, düşük bağıl nem.

    • Aşırı azotlu gübreleme (genç yumuşak yaprak artışı).

    • Kimyasal ilaçların doğal düşmanları azaltması.

    • Tozlu yollar, kirli yaprak yüzeyleri (akar tutunmasını kolaylaştırır).

4. Zararlının Tanınması

  • Tetranychus urticae: 0.5 mm boyunda, sarımsı-kırmızı renkte, sırtında 2 koyu nokta.

  • Oligonychus perseae: 0.3–0.4 mm boyunda, koyu kırmızı-kahverengi; yumurtaları yeşilimsi-beyaz.

  • Tanılama ipucu: Yaprak alt yüzeyinde ince ağ dokusu ve kahverengi akar kümeleri görülür.

  • Mikroskopta: 8 bacaklı, armut biçimli vücut yapısı.

5. Kültürel Önlemler

  1. Sulama ve nem dengesi: Ağaç çevresinde nemli mikroklima korunmalıdır.

  2. Toz kontrolü: Bahçelerde toz bastırma (yağmurlama, malçlama, toprak örtüsü) yapılmalıdır.

  3. Azot yönetimi: Dengeli N:K oranı (ör. 1:1.5) korunmalıdır.

  4. Budama: Hava sirkülasyonunu artırmak için iç dallar seyreltilmelidir.

  5. Yaprak yıkama: Bahçe nemlendirmesi sırasında yaprak altları suyla temizlenebilir.

6. Kimyasal Mücadele

Etken Madde  Formülasyon / Kullanım Etki Mekanizması IRAC Kodu
Abamectin 0.5 mL/L; yaprak altı püskürtme GABA inhibitörü; sinirsel felç 6
Spirodiclofen 0.4 mL/L; nimf evresinde etkili Lipid sentez inhibitörü 23
Bifenazate 0.3 mL/L; ergin ve nimflerde etkili Mitokondriyal elektron taşınma inhibitörü UN
Etoxazole 0.2 mL/L; yumurta ve genç nimfler Büyüme gelişme inhibitörü 10B
Fenpyroximate 0.3 mL/L; temas + mide etkili Mitokondriyal enerji blokajı 21A
Azadirachtin (Neem Yağı) 1–2 mL/L; organik üretimde Beslenme ve yumurtlama inhibitörü UN

Uygulama zamanı: Popülasyon 5–10 akar/yaprak veya 20% yaprak enfestasyonu olduğunda başlanır.
Tekrarlama: 10–14 gün aralıklarla, 2 uygulamadan fazla yapılmamalıdır.

7. Biyolojik Mücadele

Doğal Düşman / Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Phytoseiulus persimilis Akar yumurta, larva ve nimfleriyle beslenir 100–200 birey/ağaç biyolojik salım
Neoseiulus californicus Sıcak koşullarda aktif avcı akar 50 birey/m² veya 1000 birey/da
Amblyseius swirskii Trips ve kırmızı örümcekleri birlikte baskılar 100 birey/ağaç
Beauveria bassiana Entomopatojen fungus; yüksek nemde akar mortalitesi sağlar %0.3–0.5 süspansiyon püskürtme

8. Entegre Mücadele ve Direnç Yönetimi

  • Aynı IRAC koduna sahip akarisitler ardışık kullanılmamalıdır.

  • Biyolojik ajanlar korunmalı; kimyasal uygulamalar bunlarla çakıştırılmamalıdır.

  • Akar populasyonu düşükken biyolojik mücadele, yoğunluk artışında seçici kimyasal tercih edilmelidir.

  • Bahçe nemi artırılarak akar gelişimi doğal olarak bastırılabilir.

  • AgroPlanet modülünde “Akar Popülasyon Grafiği” + “Yaprak Nem Takip Sensörü” entegrasyonu önerilir.

İlaç Önerileri