Bilgi Bankası

Beyaz Sinekler (Trialeurodes vaporariorum Bemisia tabaci)
1. Zararlı Etmeni ve Biyolojisi
Özellik Bilgi
Etmen Türleri Trialeurodes vaporariorum (sera beyaz sineği), Bemisia tabaci (pamuk beyaz sineği)
Takım / Familya Hemiptera: Aleyrodidae
Zararlı Tipi Emici ağız yapısına sahip; yaprak altından floem özsuyunu emer, bal özü salgılar.
Konukçular Avokado, pamuk, biber, patlıcan, domates, turunçgiller, süs bitkileri
Dağılım Tüm Akdeniz ve subtropik bölgelerde; Türkiye’de özellikle Antalya, Alanya, Mersin, Hatay’da yaygın.



Yaşam döngüsü

  • Dişi erginler yumurtalarını yaprak altına bırakır.

  • Yumurtadan çıkan larvalar (nimfler) hareketsizdir ve yaprağa yapışarak özsu emer.

  • Gelişim süresi 20–25 °C’de 20–25 gün, 30 °C’de 14–16 gündür.

  • Bemisia tabaci yılda 10–12 döl, T. vaporariorum 8–10 döl verebilir. |

2. Zarar Şekli ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Yaprak Alt yüzeyde beyaz sinek kolonileri, üst yüzeyde sararma ve matlaşma. Yaprak altına dokunulduğunda sinek bulutu yükselir.
Sürgün Genç sürgünlerde özsu kaybı, yaprak deformasyonu. Yaprak uçları aşağı kıvrılır.
Meyve Bal özü salgısı nedeniyle yapışkan tabaka ve kara küf. Fotosentez alanı azalır, pazar kalitesi düşer.
Ağaç genelinde Zayıflama, yaprak dökümü, güneş yanıklığına hassasiyet. Ağaç zayıf görünür, sürgünler kısalır.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Sıcaklık: 22–32 °C aralığı optimum gelişme sıcaklığıdır.

  • Nem: Orta–yüksek nem populasyon artışını teşvik eder.

  • Risk faktörleri:

    • Yoğun ve kapalı taç yapısı.

    • Aşırı azotlu gübreleme.

    • Zayıf hava sirkülasyonu ve nemli mikroklima.

    • Kimyasalların doğal düşmanları baskılaması.

  • En riskli dönem: İlkbahar sonu – yaz ortası (Nisan–Ağustos).

4. Zararlının Tanınması

  • Ergin: 1 mm boyunda, beyaz mumlu tozla kaplı kanatlı böcek.

  • Yumurta: Yaprak alt yüzeyinde dairesel dizilişle bırakılır.

  • Nimf: Yassı, yarı saydam, hareketsiz; yaprağa sıkıca tutunur.

  • Tanılama ipucu: Yaprak altına bakıldığında beyaz sinekler bulut gibi uçar; bal özü ve siyah küf genellikle beraber görülür.

5. Kültürel Önlemler

  1. Budama: İç dallar seyreltilmeli, taç havalandırılmalıdır.

  2. Azot dengesi: Fazla azotlu gübrelemeden kaçınılmalı, potasyum artırılmalıdır.

  3. Yaprak altı kontrolü: Erken dönem koloniler haftalık kontrol edilmelidir.

  4. Yapışkan tuzaklar: Sarı tuzaklar (10–20 adet/da) ile populasyon izlenmelidir.

  5. Bahçe temizliği: Dökülen yapraklar ve yabancı otlar imha edilmelidir.

6. Kimyasal Mücadele

Etken Madde Formülasyon / Kullanım Etki Mekanizması IRAC Kodu
Spirotetramat 0.3 mL/L; sistemik uygulama Lipid biyosentez inhibitörü 23
Pyriproxyfen 0.5 mL/L; larva ve nimf dönemi Büyüme hormonu analoğu 7C
Buprofezin 0.5 mL/L; nimf döneminde etkili Kitin sentez inhibitörü 16
Flupyradifurone 0.4 mL/L; sistemik etkili Nikotinik reseptör modülatörü 4D
Azadirachtin (Neem Yağı) 1–2 mL/L; organik üretime uygun Beslenme ve yumurtlama inhibitörü UN

Uygulama zamanı: Yaprak başına 5–10 sinek veya 15–20 % yaprak enfestasyonu olduğunda.
Tekrarlama: 10–15 gün aralıklarla, maksimum 2 uygulama.

7. Biyolojik Mücadele

Doğal Düşman / Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Encarsia formosa Beyaz sinek pupalarını parazitleyerek öldürür. 2–3 birey/m² biyolojik salım
Eretmocerus eremicus Yumurtalarını beyaz sinek larvalarına bırakır. 5 000 birey/da
Delphastus catalinae (avcı böcek) Beyaz sinek yumurta ve nimfleriyle beslenir. 100–200 birey/ağaç
Beauveria bassiana Entomopatojen fungus; larva ve erginleri enfekte eder. %0.3 – 0.5 süspansiyon sprey

8. Entegre Mücadele ve Direnç Yönetimi

  • Aynı IRAC kodlu insektisitler ardışık kullanılmamalıdır.

  • Biyolojik ajanlar korunmalı; kimyasal uygulamalardan 10 gün sonra salım yapılmalıdır.

  • Sarı tuzaklar populasyon değişimini izlemek için kullanılmalıdır.

  • Aşırı azotlu gübreleme kontrol altına alınmalıdır.

  • AgroPlanet modülünde “Beyaz Sinek Popülasyon Grafiği” ve “Feromon Tuzak İzleme” bölümü entegre edilebilir.

İlaç Önerileri