Bilgi Bankası

Karıncalar (Linepithema humile Solenopsis spp.)
1. Zararlı Etmeni ve Biyolojisi
Özellik Bilgi
Etmen Türleri Linepithema humile (Arjantin Karıncası), Solenopsis spp. (Ateş Karıncaları)
Takım / Familya Hymenoptera: Formicidae
Zararlı Tipi Sosyal, koloni halinde yaşayan; özsu emici zararlılarla simbiyotik ilişki kurarak dolaylı zarar yapan böcekler
Konukçular Avokado (Persea americana), turunçgiller, zeytin, narenciye, bağ bitkileri
Dağılım Akdeniz, Ege ve tropik/subtropik bölgelerde yaygın; Türkiye’de özellikle Antalya, Mersin ve Alanya çevresinde gözlenir.


Yaşam döngüsü

  • Kraliçe, koloninin tek yumurta üreticisidir; koloni başına binlerce işçi bulunur.

  • Koloniler nemli, gölgeli toprakta veya ağaç gövdesi tabanında kurulur.

  • İşçiler bal özü, nektar ve özsu emen zararlıların salgılarıyla beslenir.

  • Linepithema humile kolonileri yılda 2–3 kez taşınabilir (uygun koşullarda geniş yayılım). |

2. Zarar Şekli ve Tanılama Kriterleri

Kısım Gözlenen Belirtiler Tanılama Özellikleri
Yaprak / Meyve Karınca trafiği, yaprak altında yapışkan bal özü ve kara küf. Karıncalar kabuklu bit veya yaprak biti kolonileriyle birlikte görülür.
Fidan / Gövde Gövde çevresinde toprak yığını ve karınca yuvası oluşumu. Fidan çevresinde karınca hareketi artar, fideler zayıflar.
Bahçe genelinde Doğal düşman sayısında azalma, zararlı populasyon artışı. Parazitoit ve predatörlerin etkisi azalır.
Dolaylı etki Kabuklu bit, yaprak biti, beyaz sinek gibi zararlıları koruyarak dolaylı zarar oluşturur. Bal özü kaynaklarını savunurlar, biyolojik dengenin bozulmasına neden olurlar.

3. Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Sıcaklık: 20–30 °C optimum aktivite sıcaklığıdır.

  • Nem: %60–90; nemli, gölgeli alanlar kolonileşmeyi teşvik eder.

  • Risk faktörleri:

    • Bal özü üreten zararlıların varlığı (kabuklu bit, yaprak biti).

    • Sulama hatları ve organik madde birikimi.

    • Budama yapılmayan sık taç yapısı.

    • Bahçede malç veya döküntülerin yığılması.

  • En riskli dönem: İlkbahar ortasından sonbahar başına kadar (Nisan–Eylül).

4. Zararlının Tanınması

  • Linepithema humile (Arjantin karıncası): Küçük (2–3 mm), koyu kahverengi, parlak vücutlu.

  • Solenopsis spp. (Ateş karıncaları): 3–6 mm, kızıl-kahverengi, agresif; ısırıkları tahriş edici olabilir.

  • Tanılama ipucu:

    • Gövde tabanında karınca yolları ve toprak yığınları.

    • Yaprak altı veya meyve sapı çevresinde karınca trafiği.

    • Özsu emen zararlılarla (kabuklu bit, yaprak biti, beyaz sinek) birlikte koloniler.

5. Kültürel Önlemler

  1. Budama ve hava sirkülasyonu: Ağaç içi yoğunluk azaltılmalı, gövde tabanı kuru tutulmalı.

  2. Bal özü kontrolü: Kabuklu bit ve yaprak biti populasyonları düzenli izlenmeli.

  3. Gövde bariyerleri: Yapışkan bant, talk pudrası veya mineral yağ halkalarıyla tırmanma engellenmeli.

  4. Sulama yönetimi: Aşırı sulama önlenmeli, toprak drenajı iyileştirilmelidir.

  5. Hijyen: Dökülen meyve ve yaprak artıkları bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

6. Kimyasal Mücadele

Etken Madde  Formülasyon / Kullanım Etki Mekanizması IRAC Kodu
Spinosad yem formulasyonu Şeker + Spinosad (%0.015) karışımı; yem istasyonu olarak Nikotinik asetilkolin aktivatörü 5
Fipronil yem formulasyonu Protein bazlı yem; koloni içi etki sağlar GABA kanal inhibitörü 2B
Boric asit yemleri Şeker bazlı; düşük dozda yavaş etkili yem Mide zehiri UN
Hydramethylnon Granül yem; yuva içi koloni kontrolü Enerji metabolizması inhibitörü 20A
Lambda-cyhalothrin Sıvı formda, noktasal yuva spreyi Temas etkili piretroit 3A

Uygulama zamanı: İlk karınca trafiği görüldüğünde (ilkbahar).
Tekrarlama: 10–15 gün aralıklarla, koloniler kaybolana kadar.
Not: Karınca yollarına doğrudan sprey yerine yem kullanımı tercih edilmelidir.

7. Biyolojik Mücadele

Doğal Düşman / Ajan Etki Mekanizması Uygulama Şekli
Beauveria bassiana Entomopatojen fungus; koloni içinde enfeksiyon yayılımı sağlar %0.5 sprey
Metarhizium anisopliae Larva ve işçi bireylerde enfeksiyon yapar 10⁶ konidya/m² püskürtme
Pheidole megacephala (rekabetçi tür) Arjantin karıncasını koloniden uzaklaştırabilir Doğal denge korunur
Phoridae sinekleri Karınca işçilerini parazitleyen doğal düşmanlar Popülasyon kontrolü için desteklenir

8. Entegre Mücadele ve Direnç Yönetimi

  • Kimyasal yemlerle biyolojik ajanlar ardışık kullanılabilir (en az 10 gün arayla).

  • Kolonilerde bal özü üretimi kesilmeden karınca populasyonu azaltılamaz → kabuklu bit kontrolü şarttır.

  • Gövde tabanına kurulan yapışkan bariyerler hem karınca hem kabuklu bit koruyuculuğunu önler.

  • AgroPlanet modülünde “Karınca Yoğunluk Grafiği” ve “Yem İstasyonu Takip Formu” sekmeleri önerilir.

İlaç Önerileri