Bilgi Bankası

Hasat Öncesi (Eylül–Ekim)

Tanımı ve Önemi

Fenolojik aşama: Meyveler artık fizyolojik olgunluk sınırına yaklaşır; kabuk rengi, kuru madde oranı ve yağ birikimi hızla artar.

Bu dönem “yağ sentezi + kalite şekillenmesi + tomurcuk farklılaşması” üçlüsünün aynı anda gerçekleştiği kritik bir geçiş evresidir.

Özellikle Hass, Fuerte ve Bacon çeşitlerinde bu dönem gelecek sezonun çiçek tomurcuğu verimini belirleyen temel fazdır.

Hava sıcaklıkları yavaş yavaş düşerken toprak hâlâ aktiftir; bu da damlamadan yapılan besleme için ideal bir ortam yaratır.

Amaç:

-Meyve kalitesini (yağ oranı, kuru madde, tat, kabuk sertliği) maksimize etmek,

-Hasat sonrası kalite kaybını azaltmak,

-Yeni dönem için tomurcuk rezervlerini güçlendirmek ve

-Sürgün–kök dengesi korumaktır.

Fizyolojik Süreçler

Fizyolojik Olay	Açıklama
Yağ sentezi ve karbon akışı	Karbonhidratların meyve içinde trigliseritlere dönüşümü hızlanır. Potasyum ve fosfor, ATP ve yağ asidi zincir uzamasında görev alır.
Kalsiyum taşınımı	Meyve kabuğuna taşınan Ca, hücre zarlarını güçlendirir; depo dayanıklılığı artar.
Tomurcuk farklılaşması	Eylül–Ekim’de çiçek tomurcuğu oluşumu başlar; Zn, B, Fe, Mg bu süreçte belirleyicidir.
Sürgün olgunlaşması	Sonbaharda sürgün uçları odunlaşır; bu da kışa dayanıklılığı artırır.
Antioksidan savunma	Gündüz-gece sıcaklık farkları oksidatif stres yaratır; Ca, Mn ve organik asitler bu dönemde koruyucudur.

Besin Elementlerinin Rolü ve Yönetimi

Element	Dönemdeki İşlevi	Uygulama Biçimi	Uygun Form
Azot (N)	Yalnızca tomurcuk olgunlaşmasını destekleyecek kadar kullanılmalı. Aşırı azot meyve yumuşaklığına ve düşük yağ oranına yol açar.	Düşük doz damlama veya yaprak.	Kalsiyum nitrat, amino-N formu.
Fosfor (P)	Enerji metabolizması ve yağ sentezinde rol oynar.	Damlama	MAP (12-61-0), fosforik asit
Potasyum (K)	Yağ sentezi, meyve sertliği, kuru madde artışı.	Damlama / yaprak	Potasyum formiat, K-sülfat
Kalsiyum (Ca)	Hücre zar bütünlüğü, nakliyeye dayanıklılık.	Yaprak (2-3 uygulama)	Kalsiyum formiat, kalsiyum laktat
Magnezyum (Mg)	Klorofil ve yağ sentezi.	Yaprak	MgSO₄ veya MgNO₃
Çinko (Zn)	Tomurcuk farklılaşması, büyüme enzimleri aktivasyonu.	Yaprak	Zn-EDTA veya ZnSO₄
Bor (B)	Hücre duvarı esnekliği, Ca taşınımı ve polen gelişimi.	Yaprak	Borik asit, sodyum okto borat
Demir (Fe)	Fotosentezde elektron taşıyıcısı, tomurcuk metabolizması.	Damlama	Fe-EDDHA
Manganez (Mn)	Antioksidan enzim aktivitesi, kloroplast sağlığı.	Yaprak	Mn-EDTA

Önerilen Besleme Takvimi (Eylül–Ekim)

Tarih Aralığı	Hedef	Tavsiye Edilen Uygulama
1–10 Eylül	Yağ sentezi ve meyve büyümesi	3–4 kg/da K formiat + 1 kg Mg + 1 kg MAP (damlama)
15–25 Eylül	Meyve rengi + kabuk dayanıklılığı	Ca + B + Zn (yapraktan, 10–15 gün aralıkla 2 uygulama)
1–10 Ekim	Sürgün olgunlaşması + rezerv birikimi	2–3 kg/da K + Ca (damlama)
15–25 Ekim	Hasat öncesi kalite + stres kontrolü	Aminoasit + deniz yosunu ekstraktı + Ca-B karışımı (yaprak)

Biyostimülanlar ve Destekleyiciler

Ürün Grubu	İçerik	Faydası
Deniz yosunu ekstraktı (Ascophyllum nodosum)	Sitokinin, mannitol, betain	Stres direnci ve yağ sentezi artışı
Aminoasit karışımları	Glisin, prolin, alanin	Hücre metabolizması, kalsiyum taşınımı
Humik + Fulvik asit	Karbon kompleksi	Kök aktivitesi, fosfor alımı
Silisyum (Si)	Sodyum silikat formu	Kabuk sertliği, su kaybı önleme
Organik karbon kaynakları (Laktat, Formiat)	Enerji substratı	Mikroorganizma aktivitesini artırır

Azotlu gübrelerin azaltılması gerekir; fazla N yağ oranını düşürür, olgunlaşmayı geciktirir.
Ca, B ve Zn eksikliği meyve çatlaması ve düşük raf ömrüne neden olur.
Sıcaklık 15 °C’nin altına düştüğünde damlama sulama azaltılmalı, yüzeysel ıslaklık önlenmelidir.
Yaprak analizi (özellikle Eylül ortası) ile besleme programı kesinleştirilmelidir.

Özet Hedefler

Hedef	Ana Besin / Uygulama	Beklenen Sonuç
Yağ oranı ve kuru madde artışı	K + Mg + P	Lezzet ve kalite artışı
Kabuk dayanıklılığı	Ca + B	Taşıma süresi uzar
Tomurcuk olgunlaşması	Zn + B + Mg	Çiçeklenme başarısı yükselir
Stres toleransı	Aminoasit + yosun	Hasat sonrası kalite korunur

İlaç Önerileri