Bilgi Bankası

Auksinler (IAA NAA IBA)

Tanım ve Genel Özellikler

Auksinler, bitkilerde hücre uzamasını, farklılaşmayı ve kök oluşumunu düzenleyen temel bitki hormonlarıdır. Avokadoda IAA (İndol-3-asetik asit) doğal auksin iken, NAA (Naftalen asetik asit) ve IBA (İndol-3-bütirik asit) sentetik türevlerdir. Bu hormonlar özellikle çiçeklenme öncesi, meyve tutumu ve kök gelişimi evrelerinde kritik rol oynar.

Başlıca Auksin Türleri ve İşlevleri

Hormon Kimyasal Yapı Başlıca Görevler Uygulama Alanları
IAA (Indole-3-Acetic Acid) Doğal auksin (indol halkalı) Hücre uzaması, apikal dominansi, floem taşınımı, meyve gelişimi Fide ve sürgün gelişimi, meyve tutumu destekleme
IBA (Indole-3-Butyric Acid) Sentetik indol türevi Köklenme uyarımı, adventif kök oluşumu Çelik köklendirme, fidan üretimi, transplantasyon sonrası kök gelişimi
NAA (1-Naphthalene Acetic Acid) Naftalen türevi sentetik auksin Meyve tutumu artırma, erken dökülmeyi önleme Çiçeklenme sonrası meyve dökülmesini azaltma, doku kültürü çalışmaları

Avokadoda Fizyolojik Roller

  1. Kök Gelişimi:

    • IBA özellikle çelikle çoğaltma döneminde adventif kök oluşumunu teşvik eder.

    • Kök bölgesinde auksin yoğunluğu optimum seviyede olduğunda yan kök ve kök tüyleri artar.

  2. Sürgün ve Apikal Dominansi:

    • IAA, sürgün ucunda sentezlenerek yan tomurcukların gelişimini baskılar.

    • Bu, bitkide dik ve güçlü bir büyüme formu sağlar.

  3. Meyve Tutumu ve Dökümün Önlenmesi:

    • Çiçeklenme sonrası dönemde (Nisan–Mayıs) NAA uygulamaları çiçek dökülmesini azaltır ve meyve tutum oranını artırır.

    • Düşük dozlarda auksin uygulamaları, tozlanma sonrası embriyo gelişimini teşvik eder.

  4. Doku Yenilenmesi ve Gelişimi:

    • Yaralanan dokularda kallus oluşumunu tetikler.

    • Bu, özellikle aşılama sonrası doku birleşmesini hızlandırır.

Auksin Uygulamaları (Pratik Tavsiyeler)

Dönem Hormon Türü Uygulama Şekli Konsantrasyon / Aralık Etki
Fidan üretimi IBA Çelik daldırma / toz form 1000–3000 ppm Adventif kök oluşumu
Çiçeklenme sonrası (Meyve tutumu) NAA Yaprak püskürtme 10–20 ppm Döküm azaltma, tutum artırma
Transplantasyon sonrası IBA + IAA Kök daldırma / yaprak spreyi 50–100 ppm Kök onarımı, stres azaltma
Vejetatif büyüme IAA Doğal salgı uyarımı / biyostimülant ile - Apikal gelişim ve floem taşınımı

Aşırı Auksin Uygulamasının Etkileri

  • Kök uçlarında nekroz ve büyüme durması.

  • Aşırı meyve tutumu sonucu meyve küçüklüğü ve deformasyon.

  • Yapraklarda epinasti (aşağıya kıvrılma).

  • Aşırı dozlarda etilen üretimi artışı ile erken dökülme.

Avokado Fenolojik Dönemlerine Göre Auksin Aktivitesi

Fenolojik Evre Auksin Aktivitesi Biyolojik Etki
10–19: Sürgün ve Yaprak Gelişimi ↑ Hücre uzaması, sürgün uzaması
30–49: Çiçeklenme Öncesi ↑↑ Tomurcuk farklılaşması, polen tüpü gelişimi
50–69: Çiçeklenme ve Meyve Tutumu ↑↑↑ Meyve bağlama, embriyo gelişimi
70–89: Meyve Büyümesi ve Olgunlaşma ↓ Hücre genişlemesi, meyve hacmi artışı
90–99: Hasat Sonrası ve Dinlenme ↓↓ Apikal baskı azalır, tomurcuk dinlenmeye geçer

İlaç Önerileri