Bilgi Bankası

Brassinosteroidler (BRs)

Tanım ve Genel Özellikler

Brassinosteroidler (BRs), bitkilerde büyüme, hücre farklılaşması, stres toleransı ve verim artışında görev alan steroidal bitki hormonlarıdır.
Avokadoda BR’ler; hücre duvarı esnekliği, meyve gelişimi, fotosentez kapasitesi ve stres dayanıklılığını artıran önemli doğal düzenleyicilerdir.

Kimyasal Özellikleri

Özellik Açıklama
Kimyasal Sınıfı Polihidroksisteroid (steran iskeletli)
Başlıca Formlar Brassinolide, 24-Epibrassinolide, Castasterone
Formül (Brassinolide) C₂₈H₄₈O₆
Biyosentez Kaynağı Genç yapraklar, polen, kök uçları
Taşınım Ksilem ve floemle sistemik taşınır

Avokadoda Fizyolojik Roller

  1. Hücre Uzaması ve Büyüme

    • BRs, hücre duvarında ekspansin ve pektinaz enzimlerini aktive ederek uzamayı kolaylaştırır.

    • Özellikle sürgün ve yaprak gelişimi döneminde hücre genişlemesini teşvik eder.

  2. Meyve Gelişimi ve Kalite

    • BR’ler, şeker metabolizmasını ve klorofil sentezini artırır.

    • Meyvede yağ sentezi ve likopen/karotenoid birikimini destekler.

    • Olgunlaşma sırasında etilen ve ABA ile birlikte çalışarak kalite parametrelerini iyileştirir.

  3. Stres Toleransı (Su, Tuz, Sıcaklık, UV)

    • BRs, antioksidan enzimleri (SOD, CAT, APX) aktive eder.

    • ROS detoksifikasyonu sağlayarak oksidatif stresi azaltır.

    • Kuraklıkta stomaların düzenli kapanmasını sağlar.

  4. Polen Canlılığı ve Döllenme Başarısı

    • Polen tüpü büyümesini destekleyerek tozlaşma etkinliğini artırır.

    • Özellikle yüksek sıcaklık dönemlerinde döl tutum oranını korur.

  5. Bitki Formu ve Yaprak Yaşlanması

    • BRs, yaşlanmayı geciktirir ve yaprak yüzeyinde klorofil stabilitesini artırır.

    • Avokado gibi geniş yapraklı türlerde asimilasyon süresini uzatır.

Fenolojik Dönemlere Göre BR Aktivitesi

Fenolojik Evre BR Aktivite Düzeyi Etkisi
10–29: Sürgün ve Yaprak Gelişimi ↑↑ Hücre uzaması, klorofil sentezi
30–49: Tomurcuk Gelişimi ↑ Polen canlılığı, doku elastikiyeti
50–69: Çiçeklenme ve Meyve Tutumu ↑↑↑ Polen tüpü büyümesi, meyve bağlama
70–89: Meyve Büyümesi ve Olgunlaşma ↑ Şeker ve yağ metabolizması
90–99: Dinlenme Dönemi ↓ Hormon aktivitesi azalır

Uygulama Şekilleri ve Dozlar
Dönem Ürün Formu Uygulama Konsantrasyon Etki
Sürgün başlangıcı 24-Epibrassinolide Yaprak spreyi 0.1–1 µM Hücre uzaması, yaprak gelişimi
Çiçeklenme öncesi Brassinolide Sprey 0.5–1 µM Polen canlılığı
Meyve gelişimi BR karışımı Sprey 1–2 µM Şeker, yağ, renk gelişimi
Stres dönemi Brassinolide Foliar / kök uygulama 1 µM Antioksidan aktivasyon

Aşırı Uygulama Etkileri

  • Aşırı BR → anormal uzama veya gevrek doku yapısı

  • Fotosentez dengesizliği, fazla klorofil birikimi

  • Meyve olgunlaşmasında asimetrik yumuşama

Diğer Hormonlarla Etkileşimi

Hormon Etkileşim Sonuç
Auksin (IAA) Sinerjik Hücre uzaması ve büyüme artışı
Gibberellin (GA) Sinerjik Sürgün büyümesi hızlanır
ABA Antagonistik Stres yanıtında denge sağlar
Etilen Düzenleyici Olgunlaşma koordinasyonu
Sitokinin Sinerjik Hücre bölünmesi ve gençleşme

BRs ve Avokado Kalitesi Üzerine Etkiler
Özellik Etki Sonuç
Meyve Büyüklüğü ↑ Hücre genişlemesi artar
Yağ İçeriği ↑ Lipid sentezi uyarılır
Renk ve Aroma ↑ Karotenoid + fenolik artışı
Stres Direnci ↑↑ SOD, CAT, APX aktivitesi yükselir
Yaprak Ömrü ↑ Fotosentez süresi uzar

İlaç Önerileri