Bilgi Bankası

Poliaminler (Putresin Spermidin Spermine)

Tanım ve Genel Özellikler

Poliaminler; bitkilerde hücre bölünmesi, büyüme, stres toleransı ve yaşlanmanın geciktirilmesi gibi çok yönlü biyolojik işlevleri olan pozitif yüklü organik bileşiklerdir.
Avokadoda Putresin (Put), Spermidin (Spd) ve Spermine (Spm), özellikle meyve gelişimi, stres yönetimi ve olgunlaşma süreci boyunca önemli rol oynar.

Kimyasal ve Biyosentetik Özellikler

Poliamin Kimyasal Formül Biyosentez Kaynağı Görev
Putresin C₄H₁₂N₂ Ornitin veya arginin’den Temel yapı taşı, ilk sentez ürünü
Spermidin C₇H₁₉N₃ Putresin + S-adenozilmetiyonin Hücre bölünmesi ve büyüme
Spermine C₁₀H₂₆N₄ Spermidin + S-adenozilmetiyonin Antioksidan koruma, yaşlanma geciktirme

Poliamin sentezinde görev alan enzimler:

  • Ornitin dekarboksilaz (ODC)

  • S-adenozilmetiyonin dekarboksilaz (SAMDC)

Avokadoda Fizyolojik Roller

1. Hücre Büyümesi ve Farklılaşma

  • Poliaminler DNA, RNA ve proteinlerle bağlanarak hücre proliferasyonunu artırır.

  • Özellikle yaprak ve sürgün uzaması döneminde (Ocak–Nisan) Putresin ve Spermidin yoğunluğu artar.

2. Meyve Gelişimi ve Olgunlaşma

  • Spermidin ve Spermine, meyve büyümesinde hücre duvarı esnekliğini ve su tutma kapasitesini artırır.

  • Putresin, olgunlaşma sırasında etilen üretimiyle etkileşerek aroma gelişimini modüle eder.

  • Yüksek poliamin düzeyi → doku sertliğini korur, yumuşamayı yavaşlatır.

3. Stres Toleransı (Kuraklık, Tuz, Soğuk, Hasat Sonrası)

  • Poliaminler, ROS (reaktif oksijen türleri) ile reaksiyona girerek hücre zarını korur.

  • Katalaz (CAT), SOD ve APX gibi antioksidan enzimlerin aktivitesini destekler.

  • Tuz stresinde iyon toksisitesini, soğukta zar geçirgenliğini azaltır.

4. Yaşlanmanın Geciktirilmesi

  • Spermidin ve Spermine, etilen biyosentez enzimlerini (ACC sentaz, ACC oksidaz) baskılar.

  • Bu sayede senesens (yaşlanma) gecikir, yaprak yeşilliği korunur.

5. Çiçeklenme ve Polen Canlılığı

  • Poliaminler, polen tüpü uzamasında ve dölleme sonrası embriyo gelişiminde etkilidir.

  • Spermidin içeriği yüksek çiçeklerde meyve tutumu da artar.

Fenolojik Dönemlere Göre Poliamin Aktivitesi

Fenolojik Evre Baskın Poliamin Aktivite Etki
10–29: Sürgün ve Yaprak Gelişimi Putresin ↑↑ Hücre bölünmesi
30–49: Tomurcuk Gelişimi Spermidin ↑↑ Polen ve doku farklılaşması
50–69: Çiçeklenme ve Meyve Tutumu Spermidin, Spermine ↑↑↑ Dölleme başarısı
70–89: Meyve Büyümesi ve Olgunlaşma Spermine ↑↑ Doku koruma, olgunlaşma kontrolü
90–99: Dinlenme ve Hasat Sonrası Putresin ↓ Dengeleme ve stres koruması

Uygulama Şekilleri ve Pratik Kullanım
Uygulama Zamanı Poliamin Konsantrasyon Etki
Çiçeklenme öncesi Spermidin 0.5–1 mM Dölleme başarısı, polen canlılığı
Meyve gelişimi Spermine 0.5–2 mM Hücre dayanıklılığı, kalite artışı
Hasat öncesi Putresin 1–3 mM Doku sertliği, olgunlaşma geciktirme
Hasat sonrası SA + Poliamin karışımı 1 mM Raf ömrü uzatma, mantar gelişimi engelleme

Aşırı Poliamin Etkileri

  • Yüksek konsantrasyonlar → hücre zarında amonyum birikimi

  • Fotosentez enzim aktivitesinde azalma

  • Etilen-antagonizmi nedeniyle aşırı gecikmiş olgunlaşma

Poliamin – Hormon Etkileşimleri

Hormon İlişki Sonuç
Etilen Antagonistik Olgunlaşma hızı azalır
ABA Sinerjik Stres savunması güçlenir
Sitokininler Sinerjik Hücre bölünmesi ve gençleşme artar
JA / SA Sinerjik Savunma yanıtı ve ROS kontrolü artar

Avokadoda Poliaminlerin Başlıca Etkileri
Etki Alanı Fizyolojik Sonuç
Hücre ve doku gelişimi Büyüme, farklılaşma
Meyve kalitesi Doku sertliği, renk dengesi
Antioksidan sistem SOD, CAT, APX aktivitesi ↑
Stres dayanımı Kuraklık, tuz, soğuk toleransı ↑
Olgunlaşma kontrolü Etilen regülasyonu, raf ömrü ↑

İlaç Önerileri