Bilgi Bankası

Verticillium Solgunluğu (Verticillium dahliae)

Etmen ve Biyolojisi

  • Hastalık etmeni: Verticillium dahliae Kleb.

  • Hastalık tipi: Toprak kökenli vasküler solgunluk hastalığıdır.

  • Yaşam döngüsü:

    • Etmen toprakta mikrosklerot formunda 10 yıla kadar canlı kalabilir.

    • Köklerden bitkiye girer, ileti demetlerini tıkar, su ve besin taşınımını engeller.

    • Enfekte bitkilerde ksilem dokularında kahverengileşme ve solgunluk gözlenir.

Belirtiler

Bitki Kısmı Belirti Tanımı
Alt yapraklar Önce solgunluk, sonra sararma ve erken dökülme.
Orta ve üst yapraklar Asimetrik solma; genellikle bitkinin bir tarafında daha belirgindir.
Gövde İç kısımlarda kahverengileşme; kesit alındığında iletim demetlerinde renk değişimi.
Bitki genel görünümü Gelişme geriliği, baş küçülmesi, erken olgunlaşma.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 22–27 °C

  • Toprak tipi: Nötr veya hafif alkali, iyi drenajlı alanlarda daha hızlı gelişir.

  • Nem: Orta düzey nem koşullarında bile aktif olabilir.

  • Risk faktörleri:

    • Aynı tarlada sürekli ayçiçeği veya pamuk ekimi

    • Yetersiz rotasyon

    • Enfekte bitki artıkları

    • Toprak pH’sının yüksek olması

Tanılama

  • Bitki gövdesinden enine kesit alındığında kahverengi iletim dokusu görülür.

  • Diğer solgunluk hastalıklarından (ör. Sclerotinia veya Phoma) farkı: yaprak yüzeyinde çürüklük değil, damar içi kahverengileşme olmasıdır.

  • Mikroskop altında ksilemden izole edilen miselyumlar spiral şekilde gelişir.

Kültürel Mücadele

  1. Ekim nöbeti: Aynı tarlaya 4–5 yıl ayçiçeği veya pamuk ekilmemelidir.

  2. Drenaj: Aşırı sulama ve su birikimi önlenmelidir.

  3. Sağlıklı tohum kullanımı (sertifikalı, temiz).

  4. Hastalıklı bitki artıkları tarladan uzaklaştırılmalı.

  5. Dayanıklı çeşitler (Sanbro MR, LG5542HOCL, Tunca) tercih edilmelidir.

  6. Toprak solarizasyonu (özellikle küçük parsellerde etkili).

Kimyasal Mücadele

Etken Madde FRAC Kodu Uygulama Dönemi Özellik
Tebuconazole 3 Erken fide döneminde Sistemik, iletim dokularında koruyucu etki.
Fludioxonil 12 Tohum ilaçlaması Koruyucu, yüzey etkili fungisit.
Thiabendazole 1 Fide dönemi Sistemik, ksilem içi yayılımı azaltır.
Prochloraz 3 Çiçeklenme öncesi Demet içi gelişimi baskılar, translaminar etki.

Not: Verticillium, ksilem içinde geliştiği için kimyasal mücadele sınırlı etkilidir; kültürel önlemler mutlaka uygulanmalıdır.

Biyolojik Mücadele

  • Faydalı mikroorganizmalar:

    • Trichoderma harzianum ve T. viride → mikrosklerotların çimlenmesini engeller.

    • Pseudomonas fluorescens → kök yüzeyinde koruyucu biyofilm oluşturur.

  • Toprak biyolojisinin güçlendirilmesi: Organik madde içeriği ve mikrobiyal çeşitlilik arttırılmalıdır.

Entegre Mücadele

  • Dayanıklı çeşit + uzun ekim nöbeti + biyolojik toprak uygulamaları

  • Hassas dönemde hedefli fungisit uygulamaları

  • Solarizasyon veya biyofumigasyon destekli toprak hazırlığı

Ekonomik Önemi

  • Verim kaybı: %20–60 arasında olabilir.

  • Ağır enfeksiyonlarda bitki başı küçülür, yağ oranı düşer.

  • Türkiye’de özellikle Trakya ve Ege Bölgesi’nin pamuk-ayçiçeği rotasyon alanlarında yaygındır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Hastalık Takibi Verticillium solgunluk modeli (toprak sıcaklık-nem eşiği ile) Sensör veya manuel veri
Gözlem Modülü Solgunluk, damar kahverengiliği yoğunluğu (%) Fotoğraf + konum verisi
Uygulama Takvimi Fungisit öneri + FRAC kodu bazlı zamanlama Otomatik öneri sistemi
Analitik Panel Hastalık–verim ilişkisi + risk haritası Sezonluk analiz grafikleri

İlaç Önerileri