Bilgi Bankası

Botrytis Baş Küfü (Botrytis cinerea)

Etmen ve Biyolojisi

  • Hastalık etmeni: Botrytis cinerea Pers.: Fr.

  • Hastalık tipi: Çiçeklenme sonrası tablaları etkileyen nekrotik çürüklük hastalığıdır.

  • Yaşam döngüsü:

    • Etmen ölü bitki kalıntılarında sklerot ve konidiospor formunda kışı geçirir.

    • İlkbaharda uygun koşullarda konidiler çimlenerek çiçek dokularını enfekte eder.

    • Yüksek nem ve ılıman sıcaklıkta (18–24 °C) hızla gelişir.

Belirtiler

Bitki Kısmı Belirti Tanımı
Tabla (baş) Çiçeklenme sonrası gri kahverengi yumuşak çürüme, gri-gümüş renkli küf tabakası.
Çiçek ve tohum Donuk, buruşmuş ve küfle kaplı görünüm.
Gövde Tabla altı kısmında gri kadifemsi küf gelişimi.
İleri dönem Tohum dökülmesi, başın kırılması ve erken hasat kaybı.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 18–22 °C

  • Bağıl nem: %90 üzeri

  • Riskli koşullar:

    • Uzun süreli yağış, sis ve çiğ

    • Sık ekim, düşük hava sirkülasyonu

    • Hasadın geciktirilmesi

    • Aşırı azotlu gübreleme

    • Zayıf drenajlı tarlalar

Tanılama

  • Tabla ve çiçek yüzeyinde gri tozlu fungal tabaka karakteristiktir.

  • Mikroskop altında üzüm salkımı şeklinde konidi zincirleri gözlenir.

  • Rhizopus’tan farkı: Botrytis dokuyu sulu ve gri yapar, Rhizopus ise kuru ve siyah spor tabakası oluşturur.

Kültürel Mücadele

  1. Ekim nöbeti: Aynı tarlaya 3 yıl boyunca ayçiçeği ekilmemelidir.

  2. Hasat geciktirilmemelidir.

  3. Sağlıklı tohum kullanımı ve bitki artıkları imhası.

  4. Bitki sıklığı azaltılmalı, hava akışı artırılmalıdır.

  5. Sulama sabah erken saatlerde yapılmalı, yapraklar uzun süre ıslak kalmamalıdır.

  6. Zararlı kontrolü: Böcek yaraları enfeksiyon girişini kolaylaştırır.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde FRAC Kodu Uygulama Dönemi Özellik
Iprodione 2 Çiçeklenme dönemi Temas ve lokal sistemik; Botrytis’e karşı yüksek etkili.
Fenhexamid 17 Çiçeklenme sonrası Botrytis spor çimlenmesini engeller.
Boscalid + Pyraclostrobin 7 + 11 Çiçeklenme–hasat arası Translaminar; uzun koruma süresi.
Tebuconazole 3 Enfeksiyon öncesi koruyucu Sistemik; tamamlayıcı etki sağlar.

AgroPlanet önerisi:
“Hasat Öncesi Modül” içinde Botrytis Risk Takibi etkinleştirilerek nem ve sıcaklık verileriyle otomatik uyarı alınabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Antagonist mikroorganizmalar:

    • Trichoderma harzianum → konidial spor gelişimini engeller.

    • Bacillus amyloliquefaciens, Bacillus subtilis → yüzeyde biyofilm oluşturarak patojen baskılar.

  • Bitkisel preparatlar: Neem yağı, potasyum bikarbonat ve sarımsak ekstraktları koruyucu etki yapar.

Entegre Mücadele

  • Düşük nem ortamı sağlamak

  • Hava sirkülasyonunu artırmak

  • Dayanıklı çeşit + biyolojik ajan + fungisit entegrasyonu

  • Hasat geciktirilmemesi

Bu yaklaşım %90’a kadar koruma sağlar.

Ekonomik Önemi

  • Verim kaybı %25–60 arasında değişebilir.

  • Tabla ve tohum kalitesini düşürür, yağ oranını azaltır.

  • Türkiye’de Trakya ve Marmara bölgelerinde yağışlı dönemlerde yaygındır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Hastalık Takibi Botrytis risk modeli (nem-sıcaklık kombinasyonu) Sensör veya manuel veri
Gözlem Modülü Gri küf yoğunluğu (%) + görsel kayıt Alan personeli tarafından mobil form
Uygulama Takvimi Fungisit zamanlama ve FRAC rotasyonu Otomatik öneri sistemi
Analitik Panel Risk haritası + verim korelasyonu Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri