Bilgi Bankası

Danaburnu (Gryllotalpa spp.)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlı tür: Gryllotalpa spp. (Danaburnu)

  • Taksonomi: Orthoptera → Gryllotalpidae

  • Yayılış: Türkiye’nin tüm bölgelerinde, özellikle Marmara, Ege, Akdeniz ve Güneydoğu’da yaygındır.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 1 döl verir, ancak ergin bireyler birkaç yıl yaşayabilir.

    • Yumurtalarını toprakta 10–20 cm derinlikte yuva odacıklarına (50–300 adet) bırakır.

    • Nimfler 4–6 ayda olgunlaşır.

    • Kışı toprakta ergin halde geçirir.

  • Aktivite: Gece aktiftir, gündüz tünellerde saklanır.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Fide dönemi Kök boğazını kemirir veya kökü koparır. Fide solar, devrilir.
Gelişmiş bitki Kök ve gövde çevresinde tüneller açar. Su ve besin iletimi engellenir.
Yoğun popülasyon Kök sistemi tahrip olur, bitki kurur. Fide kaybı ve yeniden ekim ihtiyacı doğar.

En yoğun zarar: Çıkış–fide döneminde (BBCH 00–19).

Belirtiler

  • Fidelerin gece boyunca devrilmesi veya kopması.

  • Kök çevresinde boşluklar ve tünel izleri.

  • Tarlada parça parça boş alanlar.

  • Toprakta 5–15 cm derinlikte nemli, oval tüneller.

  • Zararlı elle kazıldığında büyük, kahverengi, yumuşak vücutlu, kazıcı ön bacaklı böcek görülür.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 20–30 °C

  • Toprak koşulları: Nemli, organik maddece zengin topraklar.

  • Risk faktörleri:

    • Sulama yapılan tarlalar (özellikle damla ve karık sistemi)

    • Fazla organik gübreleme

    • Sazlık veya bataklığa yakın alanlar

    • Uzun süre nadas veya çayırda kalan topraklar

Kültürel Mücadele

  1. Derin sürüm: Yumurtaları ve yuvaları tahrip eder.

  2. Tuzaklar:

    • Gece ışık + su dolu leğen tuzağı.

    • Islak buğday kepeği + melas + insektisitli yem uygulaması (akşam üzeri).

  3. Toprak drenajı: Fazla nemli alanlar kurutulmalıdır.

  4. Organik gübre: Yanmış (kompostlaşmış) gübre kullanılmalıdır.

  5. Sulama düzeni: Gereksiz sulamalardan kaçınılmalıdır.

  6. Tarlada bitki artıkları temizlenmelidir.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde IRAC Kodu Uygulama Şekli Özellik
Chlorpyrifos-ethyl 1B Zehirli yem veya toprak uygulaması Geniş spektrumlu, kalıcı etki.
Lambda-cyhalothrin 3A Yem karışımına ilave Temas + mide etkili.
Deltamethrin 3A Yüzeysel toprak uygulaması Hızlı öldürücü etki.
Spinosad 5 Yem uygulaması Doğal kökenli, düşük kalıntı riski.

AgroPlanet önerisi:
“Toprak Zararlısı Takip Modülü” nem sensörü, sıcaklık ve geçmiş zararlı kayıtlarına göre Danaburnu Risk Skoru oluşturabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Steinernema carpocapsae ve Heterorhabditis bacteriophora (entomopatojen nematodlar)

    • Beauveria bassiana ve Metarhizium anisopliae (entomopatojen mantarlar)

    • Kuşlar ve karıncalar doğal predatörlerdir.

  • Biyoteknik mücadele: Feromon ve ışık tuzakları birlikte kullanılabilir.

Entegre Strateji

  • Derin sürüm + drenaj kontrolü

  • Zehirli yem + biyolojik ajan kombinasyonu

  • Ekim öncesi tuzak yem testi (popülasyon yoğunluğu ölçümü)

  • AgroPlanet IRAC rotasyonlu mücadele planı

Bu yöntemlerle zarar oranı %80–90 oranında azaltılabilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda fide kaybı %30–70.

  • Yeniden ekim ve işçilik maliyetleri artar.

  • Türkiye’de özellikle Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde görülür.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Toprak Zararlısı Takibi Danaburnu yoğunluğu ve toprak nemi Sensör + gözlem
Gözlem Modülü Kesilmiş fide sayısı (%) ve tünel gözlemi Mobil form
Uygulama Takvimi IRAC kodlu yem ve ilaçlama planı Otomatik öneri
Analitik Panel Zararlı yoğunluğu ve verim ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri