Bilgi Bankası

Beyaz Sinekler (Trialeurodes vaporariorum Bemisia tabaci)

Etmen ve Biyolojisi

  • Zararlılar:

    • Trialeurodes vaporariorum (Sera beyaz sineği)

    • Bemisia tabaci (Tütün beyaz sineği)

  • Taksonomi: Hemiptera → Aleyrodidae

  • Zararlı tipi: Emici-sokan ağız yapısına sahip, floem özsuyuyla beslenir.

  • Yaşam döngüsü:

    • Yılda 10–15 döl verebilir.

    • Yumurtalar yaprak altına, dairesel dizilimle bırakılır.

    • Gelişim süresi 20–25 gün; optimum sıcaklık 25–30 °C.

    • Popülasyon artışı hızlıdır, koloniler yaprak alt yüzeyinde yoğunlaşır.

Zarar Şekli

Dönem Zarar Tipi Etkisi
Fide ve genç bitki Yaprak özsuyunu emer. Yapraklarda sararma ve küçülme.
Vejetatif gelişme Bal özü salgısı oluşturur. Üzerinde siyah küf (sooty mold) gelişir.
Çiçeklenme dönemi Emgi nedeniyle doku zayıflar. Tohum dolumu zayıflar.
Dolaylı zarar Virüs taşınımı (TSWV, CMV, TYLCV). Sekonder hastalıklar artar.

Kritik dönem: Vejetatif gelişme – tabla dolumu (BBCH 20–79).

Belirtiler

  • Yaprak altlarında beyaz sinek kolonileri.

  • Üst yüzeyde parlak, yapışkan bal özü tabakası.

  • Bal özüne bağlı siyah isli mantar tabakası.

  • Sararmış, solgun yapraklar.

  • Bitki zayıf, gelişimi geri kalmış.

Gelişme Koşulları ve Risk Faktörleri

  • Optimum sıcaklık: 25–32 °C

  • Risk faktörleri:

    • Sıcak ve nemli hava

    • Sık ekim – düşük hava sirkülasyonu

    • Aşırı azotlu gübreleme

    • Yabancı ot yoğunluğu (Solanum, Chenopodium, Amaranthus)

    • Sürekli ayçiçeği veya pamuk ekimi (konukçu bitki sürekliği)

Kültürel Mücadele

  1. Yabancı ot temizliği: Beyaz sineğin konukçuları ortadan kaldırılmalıdır.

  2. Ekim nöbeti: 3–4 yıllık rotasyon uygulanmalıdır.

  3. Aşırı azot gübrelemesinden kaçınılmalıdır.

  4. Bitki sıklığı azaltılarak hava sirkülasyonu artırılmalıdır.

  5. Mavi veya sarı yapışkan tuzaklar erken uyarı amacıyla kullanılmalıdır.

  6. Bitki artıkları temizlenmelidir.

Kimyasal Mücadele

Etken Madde IRAC Kodu Uygulama Dönemi Özellik
Buprofezin 16 Erken dönem nimflerinde Kitin sentez inhibitörü.
Pyriproxyfen 7C Yumurtadan çıkış döneminde Genç dönemler için etkili.
Imidacloprid 4A Fide – erken gelişme Sistemik, uzun etkili.
Spiromesifen 23 Yoğun nimf popülasyonu Translaminar etki, direnç yönetimi için uygundur.

AgroPlanet önerisi:
“Zararlı İzleme ve Uyarı Modülü” kullanılarak mavi/sarı tuzak verileri + sıcaklık-nem sensörleriyle Beyaz Sinek Risk Haritası oluşturulabilir.

Biyolojik Mücadele

  • Doğal düşmanlar:

    • Encarsia formosa (parazitoit yaban arısı)

    • Eretmocerus eremicus (yumurta parazitoiti)

    • Chrysoperla carnea (yeşil avcı sinek)

    • Macrolophus caliginosus (yırtıcı tahtakurusu)

  • Mikrobiyal kontrol:

    • Beauveria bassiana, Lecanicillium lecanii (biyoinsektisit).

  • Doğal çözümler: Neem yağı, potasyum sabunu, sarımsak ekstraktı.

Entegre Strateji

  • Tuzak + sensör tabanlı izleme

  • Doğal düşman koruma ve biyoinsektisit kullanımı

  • IRAC kod rotasyonlu kimyasal plan

  • AgroPlanet veri tabanı ile erken uyarı

Bu stratejiyle popülasyon %90 oranında azaltılabilir.

Ekonomik Önemi

  • Şiddetli bulaşmalarda verim kaybı %30–50.

  • Virüs taşınımı nedeniyle dolaylı kayıplar yüksektir.

  • Türkiye’de Ege, Akdeniz ve Güneydoğu bölgelerinde sık rastlanır.

AgroPlanet Uygulama Alanı

Modül Kullanım Veri Girişi
Zararlı Takibi Tuzak yoğunluğu ve nimf sayımı Haftalık kayıt
Uygulama Takvimi IRAC rotasyon önerisi Otomatik
Gözlem Modülü Yaprak zararı (%) + fotoğraf Mobil form
Analitik Panel Popülasyon–iklim ilişkisi Grafiksel analiz görünümü

İlaç Önerileri